O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxus ta’lim vazirligi

GLOSSARIY

• 
  Avesto — zardushtiylik dinining muqaddas kitpbi, «qat'iy qonunlar deb tarjima qilinadi.
  
• 
  Agema ~ makedoniyalik Iskandarning maxsus otjliqlar qyshini.
  
• 
  Agni —( Hindistonda olov xudosi.
  
• 
  Agora — Afina shajgi yrtasidagi bozor. Unda kpnduz kuni Afinaliklar savdo — sotiq qilishgan, kechqurun esa yiFilib yangiliklardan xabarior bylishgan, turli masalalarda ba^s munozara yikritishgan. Agora xalq yiFinlari ytadigan sha^ar maydoni vazifasini кат ytagan. Shuning uchun Agora eng kyp odamlar typlanadigan jpy — Afinaning yu^agi ^isoblangan.
  
• 
  Azarxuna — otashparastlar topinadigan muqaddjas olov, yt.
  
• 
  Antik — lotin tilida «qadimgi».
  
• 
  Antropogonez (yunoncha «antropos»— odam, « — odamning kelib chiqishi va rivojlanish jarayoni fanda atalashi.
  
• 
  Antropologiya — insonning kelib chiqishi va ri antropologiya bilan shuFullangan olimlar — an
  
• 
  Antropologlar qadimda yashagan odamlarning suyaklariga qarab ulaming tashqi qiyofasini tiklaydilar, masalm teshiktosh Forildan topilgan 9 yoshli bolaning tashqi qiyofasini antropolog Gerasijnov qayta tiklagan.
  
• 
  Araks - qadimgi yunon rim manbalarida Amudaryoning nomi. Dks ^am deb atalgan
  
• 
  Arxeolitlar — (yunoncha «arxeos» —kadimgi «litos» —tosh) eng qadimgi tosh qurollari.
  
• 
  Arxeologiya (yunoncha «arxeos»—kadimgi, «logiya» — fan) — qadimivat tymsidagi fan, bu fan tarixni ashyoviy dalillar yordamida o’rganadi.
  
• 
  Arxeologiya yodgorliklari — arxeologik tadqiqotlar olib borilgan va madaniy yodgorliklar sifatida asrab qolingen qadimgi odamlar yashagan makonlar, uy—joy, sha^ar qoldiqlarl, mozor qyrronlar.
  
• 
  Axriman — zardushtiylik dinining zulmat, ochlik urush, ylim, guno^ va qabiliklar tangrisi.
  
• 
  Axuramazda — zardushtiylik dinining bosh tangrisi, yoruFlik, farovonlik, si$at — salomatlik, tinchlik va barcha ezguliklar xudosi.
  
• 
  Buddaviylik dini— mil. av. 7 — 6 asrlarda buddizm vujudga kelgan. Buddizmning asoschisi Sidxart^a Gautama, laqabi buddi— ma'rifatparvar, nurlangan. Muqaddas kitobi Tiripitaka— uch savat donolik. U bu dinni 40 y. tairib qilgan.
  
• 
  Gavmard — Zardushtiylar falsafasiga kyra, dastlabki yagona odam.
  
• 
  Gazbon — «Shajpioma»ga kyra Turon bilan Eronni ajratib turadigan chegara yeri.
  
• 
  Genezis» — rivojlan ning fanda atalishi. irojlanishi ^aqidagi ropologlar deb atalish)
  
• 
  Dalvarzintepa — Kushon dav—tining dastlabki poytaxti, Surx- yo vil.da Joylashgan. Kushon dav—tining madaniy yodgorligi. U yerdan jez idishlar, shamdon, oyna, sirga, ЬИакшик, munchpkiar topilgan. Budda ibodatxonalari koldiklari urganilgan. «Nous», fil suyagidan yasalgan shaxmat donasi xam topilgan. Com gishtdan mudofaa devori bulgan.
  
• 
  Zardushtiylik — bundan 3000 yilga yaqin Xorazmda vujudga kelgan dastlabki kitob ta'rifidagi dinlardan biri.
  
• 
  Zariasp — Baqtra sha^rining ikkinchi nomi. Yunon rim manbala rida shu nom bilan tilga olingan.
  
• 
  Ostadon (Ossuariy) — Zardushtiylikning dafn m irosimiga tegishli odam suyaklftri saqlanadigan sapol sandiqcha, tobut.
  
• 
  Otashgoh — muqaddas ychoq; ytxona,olovxona.
  
• 
  Otashkada— otashparastlar ibodatxonasi.
  
• 
  Poliyen — yunon tarixchisi mil. aw. 2 asrda yadhagan. 5Јarbiy ^iylalar asarida Shiroq jasorati gaqida ma'lumot beradi.
  
• 
  Politimet — Zarafshonning yunon, rim tarixchilajri asarlarida uchrovchi nomi.
  
• 
  Sugdiyona— Kashqadaryo va Zarafshon I daryolari xavza^ida joylashgan kadimiy ulkaning nomi.
  
• 
  Farna — Zardushtiylik dinida baxt va tole xudosi.
  
• 
  Chinvot — zardushtiylarda narigi dunyodagi qil kyprik 5Јaumo — muqaddas ichimlik.
  
• 
  Etnografiya (yunoncha «etnos» — xalq, «grafiya» — yozuv) — xaldlar tavsifi, xalqlarning kelib chiqishi, urf—odatlari, xjyjaligi va madaniya ini yrganuvchi fan.
  
• 
  Fulomov Ya. G— arxeolog, 1930—ylarda ilm — flanning karor topishlida jiddiy yutuklarga erishilgan, shuning natijasida vetishib chikkan, iliuiy yunalishlar va ilmiy maktablar asoschilaridan. Xorazmning sugoiish ishlariga xissa kushgan. «Xorazmning sugorilish tarixi» asari bor.
  
• 
  Nautaka ( Navtaka) - Qashqadaryo vohasining sharqida joylashgan qadimgi viloyat.