O‟zbekiston respublikasi oliy va o‟rta maxsus

Кашта тикиш асбоблари ва мосламалари. 
Қўлда кашта тикиш учун жуда оддий асбоблар керак. Булар: игна, 
ангишвона, қайчи, сантиметр, ўткир учли дукча, керги; бундан ташқари, 
миллиметрланган қоғоз, калька, копировка қоғози. Кашта тикиш учун 
чўзинчоқроқ кўзли калта (1- ва 2-номерли кашта тикадиган ҳамда 
турланадиган) игналар танлангани маъқул. Игнанинг кўзи катта бўлса, бир 
неча қават ипни ўтказиш шунингдек, владимирча чокли кашталарни тикишда 
ишлатилади. Бу игналар ипни санаш ва ажратиб олиш учун жуда қулай.

---

Жун ипни игнага ўтказиш қийин. Бу ипни ўтказиш учун сотувдаги 
игналар комплектидаги ип утказгичдан фойдаланиш мумкин. Уни бир қатим 
ипак ѐки ингичка ғалтак ип билан ўтказса ҳам бўлади. Ипакни иққи қават 
қилиб, ҳосил бўлган петля ичига жун ип билан бирга тортиб олинади. Зич ва 
юпқа (маркизет, полотно, шойи, батис) газламага кашта тикишда, кўзи 
кичкина ингичка игна керак бўлади. Йўғон игна санчилган жойларда тешик 
қолади., катта кўзда эса ингичка ипни яхши тутиб бўлмайди. Буюмларни 
бириктириб кўклаш учун 1- ва 3-номерли игналар ишлатиш қулайроқ.
Каштани кергисиз тикишда, бир неча қават газламага игна санчишда, 
буюмлар четини буклаб тикиш ва ҳоказоларда игнани газламадан ўтказиш 
учун ангишвона керак бўлади. У бармоқни игна киришидан сақлайди. 
Ангишвона ўнг қўлнинг ўрта бармоғига тақилади, унинг бармоқнинг 
йуғонлигига қараб танланади, лекин у бармоқни сиқиб ѐки ундан тушиб 
қолмаслиги керак.
Ишлаш учун уч хил: учни ингичка кичкина қайчи – кашта тикаѐтганда 
ип учини қирқиш учун; катта қайчи – газлама ва калава ипларни қирқиш 
учун. 
Қайчилар яхши чархланган, тиғларининг учи тўла ѐпиладиган 
бўлиши керак. Сантиметрли лента тикиш ишларида буюм ўлчамларини 
аниқлаш, газламага безакни режалаш, тикиш ишларини бажаришда 
фойдаланилади. 
Учли дукча (суякдан, ѐғочдан ѐки пластмассадан) оқ текис чокли 
кашта тикишда тешикчалар ҳосил қилиш учун ишлатилади. Дукчанинг 
диаметри тахминан 5 мм, узунлиги 6-8 см бўлиши лозим. Кергилар
газламани таранг тортиб туриш ва деформацияланишдан сақлаш учун 
ишлатилади. Кергилар тўғри бурчакли ѐки доира шаклида бўлади. Доира 
шаклидаги ѐғоч керги жуда қулай. Кергилар диаметри 20 – 40 см ли иккита 
гардишдан иборат бўлиб, бир-бирининг ичига тушиб туради. Агар кичик 
гардиш катта гардиш ичига қийин тушадиган бўлса, катта гардишнинг ички 
томонини жилвир билан тозалаш керак, у жуда кичик бўлиб, катта 
гардишдан тушиб кетадиган бўлса, атрофига юпқа газлама ўраб кўйиш 
мумкин. 

---

Кашта тикиладиган газламани керагига тортишда уни кичик гардиш 
устига қўйиб, ипларини қийшайтирмайдиган қилиб тўғирланади. Катта 
гардишни унинг устига қўйиб, босиб газлама таранг тортиб қўйилади. 
Кергига тортилаѐтган юпқа газлама йиртилмаслиги, шунингдек, кашта 
тикиладиган газлама иш пайтида кир бўлмаслиги учун, унинг устига ўртаси 
кергининг диаметридан кичикроқ доира қилиб уйилган бошқа газлама 
қуйилади. 
Кергилар столга махкамлаб қўйиш учун винтли бўлиши ҳам мумкин. 
Миллиметрли коғоз нақшлар, айниқса геометрик, санама нақшлар тузишда 
керак бўлади. Кашта гулни газламага кўчиришга тайѐрлашда калька 
ишлатилади. Нақш аввал оригиналдан калькага кўчирилади, кейин калькадан 
газламага кўчирилади. Кашта гулини газламага кўчириш учун копировка 
қоғози ишлатилади.