O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus


Ilk o`spirinlarning turmush haqidagi tasazvurlar



Download 3,21 Mb.
Pdf ko'rish
bet51/226
Sana22.01.2022
Hajmi3,21 Mb.
#401088
1   ...   47   48   49   50   51   52   53   54   ...   226
Bog'liq
umumiy psixologiya

Ilk o`spirinlarning turmush haqidagi tasazvurlar 
Ilk  uspirinlik  yoshida  inson  uchun  eng  muxim  xissiyot  —  sevgi  vujudga  keladi.  U  urtoklik,  dustlik 
tuygulari  zamirida  paydo  buladi.  Sevgi  mazkur  yoshdagi  ukuvchilarning  xissiy  dunyosida  mutlako  yangi 
x°lat  bulib,  u  usmirlarning  shunday  ichki  kechinmalaridan  tubdan  fark  kiladi.  Ma’lumki,  usmirlarda  xam 
mexr-muxabbat tuygusi, ishkibozlik, kungil kuyish, kumsash kurinishlarida aks etadi. Lekin ilk uspirinning 
sevgisi    chukur,  kuchli,  otashin,  xakikiy  buladi.  Mana  shu  yoshdagi  ugil-kizlar  sevgisi  uzining  sofligi, 
beguborligi, ma’sumligi, iboliligi, shirin kechinmalarga boyligi bilan ajralib turadi. 


46 
 
Ilk    uspirinlik  davrida  vujudga  keladigan  xis-tuygularni  tugri  idora  etish,  yigit  va  kizlarga  sevgi 
munosabatlarining  nakadar  nozikligini,  bulajak  oilaning  baxti  xakidagi  tushunchalarni  tugri  anglatish 
yaxshi natija beradi. Yigit va kizlarning ma’naviy olamida uchraydigan ayrim ziddiyatlarni bartaraf etishda, 
ularni  kelajakda  oilaning  takdiriga  yuzaki  munosabatda  bulmaslikka  urgatishda  va  oila  kurishga 
tayyorlashda jinsiy tarbiya muxim axamiyatga molikdir. 
Erkak va ayollarning teng xukukliligi, bir-biriga sodikdigi va xokazolar ni yoshlar ongiga singdirish 
zarur.  Buning  uchun  ukituvchi  uzbek  milliy  turmush  tarzidan  anik  misollar  keltirishi  lozim.  Chunonchi, 
xotin-kizlarga past nazar bilan karash, xukukdagi notenglik xollarini yoshlarning kuz oldiga keltirish, ularni 
uziga uzi ut kuygan, sirka ichgan, uzini osgan ayollarning ayanchli axvolidan xabardor kilish keraq 
Ilk  o`spirin  yigit  va  kizlarga  erkak  va  ayolning  munosabat-larini  yotigi  bilan  tushuntirish  ota-ona, 
shifokor, sinf raxbari va ukituvchilarning muxim vazifalaridir. 
Ta’lim  tizimida  ilk  o`spirinlar  ga  uzlaridagi  jismoniy,  fiziologik  va  psixik  uzgarishlar;  yigit  va 
kizlarning uzaro munosabatlari shakllanishi; sevgi, oilaviy turmush, uning maksadi va ijtimoiy, gigiyenik, 
masalalari  tugrisida  maxsus  bilimlar  berish  lozim.  Tarbiyaviy  soatlar,  shifokor  bilan  suxbat,  oila 
a’zolarining maslaxatlari kabi tadbirlarga jiddiy e’tibor berish keraq 
Ota-onalar  va  ukituvchilar  ilk  uspirin  yigit  va  kizlarga  sevgining  ikki  turi  —  shaxvoniy  tuygu 
zaminida  vujudga  keladigan  bekaror  sevgi  va  chinakam  dustlik,  insoniy  munosabatlar  asosida  paydo 
buladigan  xakikiy  sevgi  borligini  tushuntirishlari  lozym.  Kizlarda  xakikiy  sevgi  kurtaklari  util  bolalarga 
nisbatan erta uygonadi, ular bir umr uzlariga yuldosh va doimo gamxurlik kiladigan kishining muxabbatiga 
sazovor bulishni orzu kiladilar. Ba’zan kizlarda xam bekdror xislar yuzaga kelishi mumkin. 
Ota-onaning  o`zaro  yaxshi  munosabati,  mexribonligi,  gaixurligi  oiladagi  farzandlarning 
munosabatlarini tugri shakllantirishga yordam beradi. Ona kizida muloyimlik, shirinsuxanlik, kizlarga  xos 
oriyat, uyatchanlik, ibo, iffat kabi fazilatlarni tarbiyalash bilan birga, unga uy-ruzgor yumushlarini urgatishi 
xam  lozim.  Aks  holda  nimalar  bulishini  ma’naviy  kashshok,  yengil-yelpi  xayotga  kunikib,  tubanlik 
botkogaga botib kolgan ayrim ayollarning ayanchli kismatidan misol keltirish orkali tushuntirishi zarur.Ilk 
uspirinlarni  turmush  kurishga  tayyorlashda  maktab  bilan  oilaning  xamkorligi  muvaffakiyat  garovi 
xisoblanadi.  Ruy  berishi  mumkin  bulgan  ruxiy,  jismoniy  iztiroblarning  oldini  olish  juda  murakkab  ish. 
Ukituvchilar  jamoasining  uzi  bu  ishni  bajara  olmaydi.  Shuning  uchun  uni  ota-onalar  va  jamoatchilikka 
tayanib amalga oshirish zarur.Ilk uspirin yigit-kizlarning xayotiy rejalari bilan tanishishda ularning mayli, 
kizikishi  va  nafis  tuygulariga,  ezgu  maksad  sari  intilishlariga  aloxida  axamiyat  berish  lozim.  Yigit  yoki 
kizning  ruxiyati  va  ma’naviyatiga  tugri  yul  topish  orkali  uning  fe’l-atvorida  uzgarishlar  xosil  kilish 
mumkin.Oiladagi  soglom  muxit,  odamiylik,  insonparvarlik  munosabatlari  farzandning  ruxiy  dunyosiga 
ijobiy ta’sir kursatadi. 
Oiladagi  tarbiyaviy  ishlar  ta’lim  tizimida  mustaxkamlanishi  va  rivojlantirilishi,  ilk  uspirinlarni 
turmush masalasiga ilmiy nuktai nazardan karashga urgatish lozim. Yigit va kiz urtasidagi munosabatlar 
ancha  murakkab  bulib,  ular  asta-sekin  shakllanadi,  bu  munosabatlarning  rivojlanishi  kup  jixatdan  sinf 
raxbarining faoliyatiga boglikdir. U uz ishini yigit va kiz uzaro dustlik munosabatlarini a’lo ukish, namunali 
xulk, jamoat ishlarida faol Katnashish  bilan amalga oshiradigan yusinda tashkil etishi keraq Shuningdek, 
ta’lim  tizimida  ilk  uspirin  yigitlar  kizlarga  yordam  beradigan,  kizlar  esa  bu  yordamni  kadrlab  ularga 
mexribonlik tuygusini namoyon kiladigan vaziyatlarni yaratish keraq 
Akademik litsey va kollejda ukish davrida xar ikkala jinsdagi ukuvchilar uzaro dustona munosabatda 
bulishlari,  bir-biriga  yordam  berishlari,  uzaro  xurmatda  bulishlari  shart.  Lekin  ular  urtasida  mukaddas, 
xech  buzilmaydigan parda,  chegara bulishi ma’kul. Yigitning burchi kizni avaylash, uning sharm-xayosini 
paymol  Kilmaslik,  takdirga  yuzaki  karamaslik;  kiz  esa  uz  navbatida  uyatchan,  sharm-xayoli,  andishali, 
kamtar, kizlarga xos gururli, nazokatli bulishlari darkor. Kizlik or-nomusini paymol kiladigan xatti-xdrakat 
va  xirsga  berilmaslik      kelajakdagi  baxtiyorlik  uchun  zarurligini  xar  bir  kiz  bilib  kuigani  yaxshi.Ilk 
uspirinlarga oila kurish xakida tushuncha berishda baxtli, tinch-totuv yashash, bir-biriga ishonch, sadokat 
bulishi  kerakligini  uktirish  bilan  birga,  ularni  oilaviy  turmushda  yuz  berishi  mumkin  bulgan 
kiyinchiliklardan xam ogoxdantirish kerak, albatta. Ularga oilada bulib turadigan janjallarda oxirini uylab 
ish tutish zarurligini uktirish lozim. 
Nikoxga  tayyorgarlikning  muxim  jixatlaridan  biri  kuyov-kaylikning  uzaro  kaynota,  kaynona, 
karindosh-uruYelar,  xonadonning  yakin  kishilari  oldidagi  burchlarini  anglab  olishdir.  Mustaxkam  va 
barkaror oila kurishning asosiy shartlaridan biri — kelinning boshka sharoitga kunikishi, begona turmush 
tarziga  moslashuvidir.  Uning  sinalmagan  oilaga,  undagi  iktisodiy-moliyaviy  tartibga,  notanish 
kadriyatlarga,  an’analarga,  marosimlar.  rasm-rusmlarga  urganishi  xam  oson  emas.  Bularning  xammasi 
yosh  kelinning  jismoniy,  axlokiy,  ma’naviy  va  ruxiy  jixatdan  tayyorgarligini  talab  kiladi.Ukituvchilar 
akademik  litsey  va  kasb-xunar  kolleji  ukuvchi-larining  ota-onalari  bilan  olib  boriladigan  ishlarda  asosiy 
e’tiborni bolalar ruxiy dunyosining murakkab tomonlarini yoritishga karatishlari keraq Ularda tankid va 
uzini uzi tankid, uzini tuta bilish, uz xatti-harakatini nazorat kilish va t$tri baholash, uzini idora kilish kabi 
xususiyatlarni  rivojlantirish  zarur.Tarbiyaning  muxim  kuroli  nutkxisoblanadi.  Shuning  uchun  ota-ona  uz 


47 
 
nutkida  yokimsiz  iboralarni  ishlatmasligi,  mantiksiz,  yokimsiz  o\ang  bilan  bolalarni  ranjitmasligi,  ularda 
ishonch  Hissini  vujudga  keltirmaydigan  nosamimiy  fikrlarni  aytishdan  sakdanishlari  keraq  Xayotda 
muloyimlikka,  shirinsuxanlikka,  samimiylikka,  sof  vijdonli  bulishga  nima  yetsin!  Mazax  kilish,  ba’zan 
nourin hazillashish orkali xam farzandlarning murgak kalbini chuktirish mumkin. 
 

Download 3,21 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   47   48   49   50   51   52   53   54   ...   226




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish