O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus

Asosiy  o‘quv materiali qisqacha bayoni:
 
Ilk  uspirinlik  yoshi  davriga  15-18  yoshdagilar  (akademik  litsey,  kasb-xunar  kolleji  ukuvchilari) 
kiradi.  Bu  davrda  ukuvchi  jismonan  bakuvvat,  ukishni  tugatgach,  mustakil  mexnat  kila  oladigan,  oliy 
maktabda uzini sinab kuradigan imkoniyatga ega buladi, ma’naviy jixatdan yetuklikka erishadi. Ilk uspirin 
16 yoshida mamlakat fukarosi va 18 yoshida esa saylash xamda saylanish xukukiga ega buladi. Bularning 
barchasi ilk uspiringa fukaro sifatida ijtimoiy jixatdan voyaga yetishi, xayotda uz urnini topishi, uz takdirini 
uzi xal kilishi va yetuk shaxs sifatida ma’naviy usishi uchun jamiki shart-sharoitlarni yaratadi. 
Ilk  uspirinning  shaxsi  ijtimoiy  xayotda,  akademik  litsey,  kasb-xunar  kolleji  jamoasida,  tengkurlari 
bilan  munosabatlarda  egallagan  mutlako  yangicha  mavkei  ta’sirida,  ukish  va  turmush  sharoitidagi 
uzgarishlar  ta’sirida  tarkib  topa  boshlaydi.Mazkur  davrning  yana  bir  xususiyati  —  mexnat  bilan  ta’lim 
faoliyatining bir xil axamiyat kasb etishidan iboratdir. Mavjud shart-sharoitlar ta’siri ostida ilk uspirinning 
akliy va axlokiy jixatdan usishida uziga xos uzgarishlar, yangi xislat va fazilatlar namoyon buladi. Akademik 
litsey,  kasb-xunar  kolleji  ukuvchilari  ijtimoiy  xayotdagi  dolzarb  vazifalarni  xal  kilishda  faol  ishtirok  eta 
boshlaydilar.  Ijtimoiy  xayotda  faol  katnashish,  ta’lim  xarakterining  uzgarishi  yigit  va  kizlarda  ilmiy 
dunyokarash, barkaror e’tikodning shakllanishiga, yuksak insoniy xis-tuyguning vujudga kelishiga, bilimni 
uzlashtirishga ijodiy yondashishning kuchayishiga olib keladi, natijada mustakil fikrlash shakllanadi. 
Xayotda uz urnini topishga intilish  kasb-xunar egallash, ixtisoslikni tanlash, istikbol rejasini tuzish, 
kelajakka jiddiy munosabatda bulishni keltirib chikaradi. Birok bu davr kuch-gayrat, shijoat, kaxramonlik 
kursatishga urinish, jamoat, jamiyat va tabiat xrdisalariga romantik munosabatda bulish bilan boshka yosh 
davrlaridan  keskin  farkdanadi.  Ayniksa,  turmush  va  ukish  faoliyatlarining yangicha shart-sharoitlari  sinf 
(kurs) jamoasidagi uzgacha vaziyat, ilk uspi-rinlarning maxsus ta’lim tizimida egallagan yukori mavkei, ja-
moatchilik  ishlarida  tajriba  orttirishlari  ular  oldiga  yuksak  talab  xamda  mas’uliyatli  vazifalar  kuyadi.  Bu 
davrda  ilk  uspirin  yangicha  ta’lim  muxitida  tashkilotchilik,  raxbarlik,  tarbiyachilik,  tash-vikotchilik 
vazifalarini  utay  boshlaydi.  Ilk  uspirinning  psixik  rivojlanishini  harakatga  keltiruvchi  kuch  jamoat 
tashkilotlari, ukuv jamoasi, ta’lim jarayoni kuyadigan talablar darajasining oshishi bilan u erishgan psixik 
kamolot  urtasidagi  ziddiyatdan  iboratdir.  Turli  karama-karshiliklar,  ziddiyatlar  ilk  uspirinning  axlokiy, 
akliy, nafosat jixatdan tez usishi orkali bartaraf kilinadi.