O`zbеkiston rеspublikasi oliy va o`rta maxsus

Hujayraning tuzilishi
Irsiyat nasldan-naslga qay tarzda o`tishini bilish uchun hujayra haqida
ma'lumotga ega bo`lish kеrak. Barcha tirik organizm hujayralardan  tashkil topgan.
1665 yilda R. Guk tomonidan sodda mikroskop ixtiro qilinishi hujayra
ta'limotining tug`ilishiga olib kеldi.
Tiriklikning eng kichik birligi hujayra hisoblanadi. Hujayralar shakli, tashqi,
ichki tuzilishi va bajaradigan funksiyasiga ko'ra bir-biridan farq qiladi. Hujayralar
sharsimon, duksimon, prizmasimon, kubsimon va boshqa shakllarda bo’lib, hajmi
5-10 mikrondan 100 mikrongacha bo’ladi. Hujayrani o’rganuvchi fan sitologiya
deyilib, uning ma’lumotlariga ko’ra odam hujayrasining o'rtacha vazni 10
-7
dan 10
-
5
gacha bo'ladi.
Har bir hujayra membrana (parda), sitoplazma, yadro va hujayra
organoidlaridan tashkil topgan.
Hujayra  membranasi  3  qavat  tuzilishga  ega,  har  biri  taxminan  25  A
0
qalinliklarda bo’ladi. Hujayra membranasi tashqi va ichki muhit orasidagi

---

66
moddalar almashinuvini boshqaradi, hamda turli ionlarni tanlab o'tkazish
xususiyatiga ega.
Hujayra organoidlariga maxsus tuzilishga ega bo'lgan va ma'lum bir
funksiya bajaradigan tuzilmalar kiradi. Ular endoplazmatik to'r, ribosoma, Golji
kompleksi, mitoxondriya, lizosoma, hujayra markazi va hokazolar.