O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus

Microsoft Internet Explorer brauzeri

Internet Explorer da ishlashi uchun uni Windows ning dastur tavsiyanomasidan yoki bevosita ish stolidan kompyuterga yuklaniladi. Natijada ekranda quyidagi Microsoft Internet Explorer darchasi paydo bo‘ladi.





55








MS Explorer asboblar darchasi bilan tanishamiz





Orqaga qaytish (Web hujjatning keyingi bo‘limiga
o‘tish). Uni bajarish uchun sichqoncha unga olib borib
bosiladi.





Oldinga yurish (Web hujjatning oldingi bo‘limiga
o‘tish). Yuqorida aytilgandek bajariladi.





Hujjatlarni ko‘rishni to‘xtatish.





Hujjatlarni ko‘rishni davom ettirish.


Uyga, ya’ni ko‘rilayotgan Web sahifaning bosh sa-
hifasiga (qismiga) qaytish.


Kerakli hujjatlarni qidirish.

rioMcrc





Tanlangan.





Jurnal. 0‘qilgan fayllar va foydalanilgan URL larni
saqlash joyi.





Ma’lumotlarni ekranda to‘la ko‘rsatish.






HHTepiieT

Internet Explorer


Internet belgisi. Web sahifasiga kirishni bekor qilish.
Ma’lumot qidirilayotganda maxsus belgi qimirlab
(sayohatlab) turadi.


MS Explorer tavsiyanomasi yordamida, xususan:

• 
  3n ni jo‘natish (nepexo^/nouTa buyrug‘i bajarilishi lozim);
  
• 
  Web sahifani bosmaga (qog‘ozga) chiqarish (bunda Oan^/ neuaTb buyrug‘i bajarilishi lozim);
  

56

— shrift yoki tilni o‘zgartrnsh (BHa/fflpn^TM buyrug‘i yordamida) va boshqa amallar bajarilishi mumkin. Bunda tavsiyanomaning Fayl bandi Windows ning odatdagidek amallarni bajaradi. (Dakin flpaBKa Bha H36pamoe Cepanc CnpaBKa Gtrl+N Coo6meHne 06-bfleneHkie KOHTaKT Bbisoe Mepe3 MmepHeT 1 C03A3Tb	MMHwn
OTKpbITb...	Ctrl+O
COXpaHHTb K3K...
RapaMeTpbi CTpahnubi.., nesaTb... npeAoapHTenbHbiH npocnoTp..,	■' ■ 1 Ctrl+P
OrnpaBHTb MMnopT m 3Kcnopr...	►
CBOMCTBa PaSoTaTb aBTOMOMHO 3aKpblTb

Tavsiyanomaning npaBKa va Bha bandlari quyida keltirilgan (a, b, d, e): a)
1 KooMpoaatb .
BbwenMTb Bee	Ctrl+A
Hantn na stom ctpaHMue.,	. Ctrl+F

i Bha M36paHHoe CepBkic CnpaBKa


1/ CTpOKa COCTOSHMfl PlaHe/iH o6o3peBatenn


flepexoA Oct anoBMTb

OSHOBMTb


V 3aKpenkiTb naHenki MHCTpyiteHTOB
HacTpofka,..


Pa3Mep ujpwcfrra
KOAMpOBKa


b)


ripoCMOTp HTML-KOAa
OmeT o KOH(J)MAehunanbHocTn,
Bo eecb 3KpaH


Tlanenn hhctp/mshtob


57

Bma M36paHHoe CepBMC CnpaBKa naHe^M MHCTpyi-ieHTOB ✓ CTpOKa COCTOflHMfl flaHe/iM o6o3peBaTe/ifl riepexoA OCTaHOBMTb ESC 06HOBMTb F5 Pa3Mep iupmi>Ta KOAMpOBKa ripocMOTp HTML-KOAa OTMeT O KOHCfjMACHLlManbHOCTM... BoBecb3KpaH Fll p6paHHoe
riOMCK	Ctrl+E
M36paHHoe	Ctrl+I
>Kypha/i	Ctrl+H
Adobe PDF
CnpaBOHHbie MaTepna/ibi
rianKM
none3HbiM COBeT
06cyAMTb

d)





e)


Bh# (ko^trinish) — asboblar panelini tasvirga oladi va d-rasmda keltirilgan vid bandlari quyidagilarni bildiradi:

CTpoKa coctohhhh — holat satrini akslantirish. Boshlovchi (Provodnik) ilovasini akslantirish;

0pH$Tbi — shriftlarni e-rasmda keltirilgan ro‘yxatdan tanlash; OcTaHOBHTb — joriy sahifada joylashganni yangilash; OdHOBHTb — HTMLni asl ko‘rinishini berish;

Bo Bee 3KpaH — sharhlovchi parametrini o‘zgartirish; ripoBOAHHK — Windows dagi bandlardan tashkil topgan va uning ish sahifasi yordamida ma’lumot qidirish mumkin;


58





CnpaBKa — bu band yordamida turli yordam beruvchi ma’lumotlarni olish, shu jumladan, Web bo‘yicha darsliklar bilan ham tanishish mumkin;

nepexoA — o‘tish tavsiyanomasi orqali oldingi (Bnepe#), orqaga (Ha3a^), bir pog‘ona yuqoriga (Ha o^hh ypoBern BBepx), sahifa boshiga (floMamHnn cipaHnn,a) va kanallar bo‘yicha yurishni (ny- TeBOAHTe^B no KaHa^aM), Webda qidiruv (noncK b Web), Internet da elektron pochta bilan ishlash (nonra), telekon- ferensiyaning o‘qish buyrug‘ini boshlash (TeneKOH^epeHpnn) va Mening kompyuterim (Mon KOMntroTep)ga o‘tish amallarini bajarish mumkin.





H36paHHoe — tanlangan bo‘limi orqali quyidagilarni bajarish
mumkin.

^o6aBHTb b “H36paHHoe” —

tanlashga qo‘shish.

Ynopa^OHHTb “H36paHHoe” —

tanlashni tartiblash (papkasini
ochish).

YnpaB^eHHH noAnacKoa —

obuna bo‘lish joriy holatini ko‘rish.
OdHoBMTb Bcro no^nncKy —

telekonferensiya obuna ro‘yxatini
yangilash.





59


KaHan tavsiyanomasida quyidagilar aks ettirilgan:

Algoritm On-line — axborot agentligi yangiliklarini Rossiyaning tezkor kompyuter va telekommunikatsion dasturlarga oid ma’lu- motlarni olish.

News fro Russia — ommaviy gazetalar materiallari bilan tanishish.

Rocitt — turli statistika, faktlar, yangiliklar.

Weekend Channel — musiqa, kino, dam olish, o‘yinlar, kitoblar, e’lonlar.

Russia on-line news — dunyo bo‘yicha yangi ma’lumotlar, taxta o‘yinlari va on-line chat orqali har kuni turli o‘yinlar o‘tkaziladi.

napK — iqtisod, moliya, huquq masalalari to‘g‘risida ma’lumotlar. Ayniqsa, Rossiyada tadbirkorlik bilan shug‘ullanuv- chilar uchun muhim.

PoccHHCKoe 6ropo Hoboctch — “Novosti axborot dasturi” qisqartirilgan mazmuni.





Windows Windows Media Becn/iamaa noMTa Hotmail


j MSN.com

. nporpawibi paAMonepeAaq


Si CCblHKH


HactpofiKa ccbuioic


CnpaBKa

Bbl30B cnpaBKM riO/ie3HbiM COBeT

fl/ia nonb30BaTenefi Netscape TexHMHecKaa noaflep>KKa OT3biBbi m npeflJio)«eHMa

0 nporpaMMe


60





OSHoe^eHHe npM.io^eHMe — amaliy dasturlarni yangilash bandi orqali Microsoft Internet Explorer brauzerini ishga tushirish mumkin.

Spravka bo‘limida quyida keltirilgan amallarni bajarish mumkin.


Nazorat savollari

1. 
   Tarmoq operatsion tizimi tarkibiy qismlari (tuzilishi) ni ko‘rsatib bering.
   
2. 
   Tarmoq operatsion tizimini qurishdagi bir nechta yondashishlarni aytib o‘ting.
   
3. 
   Windows NT operatsion tizimi qanday xususiyatlarga ega?
   
4. 
   Web sahifa (WWW) haqida tushuncha bering.
   
5. 
   MS Explorer asboblar paneli nimalardan iborat?
   
6. 
   Gipermatn va gipermedia qanday hujjatlar hisoblanadi?
   
7. 
   MS Explorerning tavsiyanomasi yordamida qanday amallarni bajarish mumkin?
   

61



FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR

1. 
   G‘ulomov S.S va boshqalar. Axborot t.izimlari va texnologiyalari. T., “Sharq” NMAK, 2000.
   
2. 
   Rahmonqulova S.I. IBM PC shaxsiy kompyuterida ishlash. T., 2000.
   
3. 
   Informatika. Axborot texnologiyalari. O‘quv qo‘llanma. I, II qism. T., 2002.
   
4. 
   Apunoe M, HydoeneuKO 10., Apunoe K Ochobbi HmepHeT. T., “YHHBepcHTeT”, 2002.
   
5. 
   HH^opMaTHKa. Ba30BBiH Kypc. Yne6HHK By30B. CaHKT-neTep- 6ypr, “nHTep”, 2000.
   
6. 
   MauHa3u M. WINDOWS 2000 Professional. CaHKT-neTep6ypr, “Bh- hom”, 2001.
   
7. 
   Windows 2000 HacTpoHKa h onTHMH3apHa np0H3B0^HTenBH0CTH. M., 3KOM, 2002.
   
8. 
   Om$ep B. T, Om$ep H.A. KoMm>roTepHBie ceTH. Yne6HHK. CaHKT- neTep6ypr, “nHTep”, 2000.
   
9. 
   Mauna3u M. BBe^eHHe Windows NT Server 4. M., “TopH”, 2000.
   
10. 
    Microsoft.ru/NET.
    
11. 
    fleeuHA. CaMoynmenB pa6oTM Ha KOMmroTepe. M., “Hohm^x”, 1999.
    

62



MUNDARIJA


Muqaddima 3

1. 
   bob. Hisoblash tizimlari (kompyuter va tarmoqlar) tarkibi 4
   
   1. 
      Apparat ta’minoti 4
      
   2. 
      Dasturiy ta’minot. DT sathlari 4
      
   3. 
      Amaliy dasturiy vositalarni sinflarga ajratish 7
      
   4. 
      Xizmatchi dasturiy vositalarni sinflarga ajratish 13
      
2. 
   bob. Hisoblash tizimlarining amaliy dasturiy ta’minoti 15
   
   1. 
      Dasturlarning integrallashgan paketlari 15
      
   2. 
      Matnlar bilan ishlash 15
      
   3. 
      Elektron jadval bilan ishlash 20
      
   4. 
      Kompyuter grafikasi 30
      
   5. 
      CorelDraw grafik muharriri 42
      
3. 
   bob. Tizimli dasturiy ta’minot 43
   
   1. 
      MS DOS operatsion tizimi 46
      
   2. 
      Windows operatsion tizimi 48
      
4. 
   bob. Kompyuter tarmoqlari va ularning dasturiy ta’minoti 49
   
   1. 
      Kompyuter tarmoqlari 49
      
   2. 
      Tarmoq operatsion tizimlari 51
      
   3. 
      Windows NT operatsion tizimi 54
      
   4. 
      Microsoft Internet Explorer brauzeri 55
      

Foydalanilgan adabiyotlar 62


63



O‘quv qo‘llanma


Mirzayan Mirzaahmedovich Kamilov
Mahbuba Zokirovna Babamuhamedova

KOMPYUTER VA AVTOMATLASHTIRILGAN
TIZIMLARNING DASTURIY TA’MINOTI

Kasb-hunar kollejlari uchun o ‘quv qo ‘llanma


Muharrir Ilhom Zoyir
Musavvir Ildar Zakirov
Badiiy muharrir Shuhrat Mirfayozov
Texnik muharrir Tatyana Smirnova
Musahhih Fotima Ortiqova
Kompyuterda sahifalovchi Zilola Mannopova


Nash.lits. AI N° 154. 14.08.09.

2013-yil 8 oktyabrda bosishga ruxsat etildi. Qog‘oz bichimi 60x90¹/₁₆
«Tayms» garniturasi. 4,0 shartli bosma taboq. 3,9 nashriyot hisob tabog‘i.
Adadi 822. Bahosi shartnoma asosida. 61-buyurtma.

Nash.lits. N° AI 177, 08.12.2010. «Sano-standart» nashriyoti.
Toshkent shahri, Yunusobod-9, 13/54. Telefon/4>aKc: [phone].

Original maket «G‘afur G‘ulom nomidagi nashriyot-matbaa ijodiy uyi»da
tayyorlandi. 100128. Toshkent. Shayxontohur ko‘chasi, 86.
www.gglit.uz E-mail: [e-mail], [e-mail]

«Sano-standart» MCHJ bosmaxonasida bosildi. Toshkent shahri,
Shiroq ko‘chasi, 100. Telefon: [phone], (J)aKc: [phone].

E-mail: [e-mail]