O’zbеkiston Rеspublikasi Oliy va o`rta maxsus

4.Yangi mavzuni tushuntirish:
Bu bosqichda o’qituvchu o’quv dasturiga asoslanib, o’quvchilarga keraqli bilim doirasi bo’yicha mavzuni tushuntiradi va o’quvchilar ma’ro’zaning asosiy qismlarini daftarga yozib oladilar. Oqituvchi yangi mavzuni tushuntirishda innovatsion va yangi axborot texnologiyalaridan foydalanib o’quvchilar hamkorligida ularning fkrlashi uchun yo’llanmalar berib ishlaydi.
Uch fazali tok haqida tushuncha
Kop fazali tokka zarurat. XIX asrning 90- yillargacha bir fazali tokdan foydalanib kelingan bo’lib, generatordan istemolchiga qadar ikkita sim tortilgan va asosan yoritishda foydanalangan. Lekin bir fazali tok bilan shlovchi kuchli elektr dvigotellarni yasash muvofaqayatsizlikga uchragan. Shuning uchun ham ko’p fazali tokdan foydalanish g’oyasi paydo bo’lgan.
1889-1891-yillarda rus elektrotexnigi M. Dolivo-Dobrovolskiy uch fazali tok sistemasini taklif qilgan. Bu taklif tez orada keng qo’llanila boshlandi. Ayniqsa barcha elektrotexnik qurilmalar uch fazali tokda ishlay boshladi.
Generator bir-biridan 2\3 п Burchakka burilgan 3 o’ramdan iborat. Rotor o’zgarmas tezlik bilan aylanganda g’altaklarda bir xil chastotali , bir xil amplitudali , lekin fazalari bir-biridan 1\3 davrga farq qiluvchi o’zgaruvchan EYK induksiyalanadi. O’ramlardagi EYKlar quyidagi ifodalar bilan aniqlanadi:
1-o’ramda: E1=E0 sin ωt;
2-o’ramda: E2=E0 sin;
3-o’ramda: E3=E0 sin;
Uch fazali generatorning har bir orami mustaqil elektr energiyasi manbayi bo’ladi. Demak bunday generator 3 bir fazali tok generatori jamlamasiga teng kuchli ekan. Agar bu generatorlarni bir-birlari bilan bog’lanmagan deb hisoblasak’ unda uch fazali generatordan elektr energiyani iste’molchiga uzatish uchun 6 ta o’tkazgich kerak bo’ladi. Shuning uchun ham tushuntiruvchi simlar sonini kamaytirish maqsadida generator o’ramlarini yulduz yoki uchburchak usulida ulashdan foydalaniladi.
O’zbekistonda elektrlashtirish istiqbollari