O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’limvazirligi farg’ona politexnika instituti «elektr texnikasi, elektr mexanikasi va elektr texnologiyalari»

Nazorat savollari.
1. Ventilli - induktorli dvigatelllarishlashi va tuzilishi?
2.Qadamli dvigatellarning turlari?
3.Qadamli dvigatellarning muxim parametrlari?
4.Ventilli - induktorli dvigatellarqo‘llanilishi va turlarini gapmrib bering
13-Maruza Doimiy magnitli sinxron mashinalarning tuzilishi va ishlash printsipi.
Reja:

1. Doimiy magnitli sinxron dvigatellar

2. Sinxron dvigatellarningo‘ziga xos xususiyati
Bunday sinxron dvigatellarningo‘ziga xos xususiyati shundan iboratki, ularda qo‘zg‘atish magnit maydonini hosil qilish uchun rotorda doimiy magnitlar joylashtiriladi. Ular dvigatelni sinxronizmga kiritish, qisqa tutashgan chulg‘am esa sinxron dvigatelni asinxron usulda ishga tushirish vazifasini bajaradi.
Konstruksiyasining soddaligi, kontakt halqalarining bo‘lmasligi (ya’ni kontaktsizligi), FIK ningnisbatan katta bo‘lishi, qo‘zg‘atish chulg‘ami bo‘lmaganidan elektr isroflarining kamligi hamda mashinada magnit maydon hosil qilish uchun o‘zgarmastokmanbasigazaruratning yo‘qligibunday dvigatellarning afzalligi hisoblanib; magnit maydoniniboshqarishningqiyinligi, narxiningnisbatan qimmatligi ularning kamchiligidir.
13.1, a-rasmda doimiy magnitlarning rotorda radial joylashishi, 13.1, brasmda esa aksial joylashishi ko‘rsatilgan. Bu dvigatelsinxron usulda ishgatushirilganda asinxron momentdan tashqari yana tormozlovchi moment ham hosil bo‘ladi (13.1, c-rasm). Tormozlovchi moment rotor qutblarida hosil bo‘lgan magnit maydoni bilan shu maydon hosil qilgan statordagi tokning ta’sirlashishi natijasida byjudga keladi.

13.1-rasm. Doimiy magnit rotorda radial joylashgan (a) va aksial, ya’ni mashina o‘qi bo‘yicha joylashgan (b) sinxron dvigatellar (bularda: 1 – stator; 2 – qisqa tutashgan, ya’ni ishga ushirish chulg‘ami; 3 – doimiy magnitlar) hamda sinxron dvigatelni ishga tushirish-da elektromagnit
momentlarning o‘zgarishlarigrafigi (s) (bunda: M_a – asinxron moment; M_t – tormoz momenti;

M_nat – natijaviy moment; M_s.k.nat– natijaviy momentning dvigatelni sinxronizmga kiritish qiymati; M_s.k.a – asinxron momentning sinxron dvigatelni sinxronizmga kiritish qiymati

Doimiy magnitli sinxron dvigatellarning energetik ko‘rsatkichlari yaxshi, yuklanish qobiliyati yuqori va aylanish chastotasi barqaror bo‘ladi. Bunday sinxron mikrodvigatellar avtomatikada keng ishlatiladi.