O‗zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta‘limi vazirligi a. Qodiriy nomidagi jizzax davlat pedagogika instituti ta‘limda axborot texnologiyalari kafedrasi

 
3. Ma‘lumotlarning kodlanishi. Axborotlarning turlari, o‘lchov birliklari. 
Axborotlarining kompyuterda tasvirlanilishi 
Kiritiladigan axborotlarni kodlash. Sonlarni va komandalarni EXM xotirasidagi 
ko‘rinishi. Mashinada arifmetik amallarni bajarilishi. 
Insoniyat o‘zining tarixi mobaynida modda, quvvat va axborotlarni o‘zlashtirib keladi. 
Insoniyatning rivojlanishida butun bosqichlar ushbu bosqichning eng ilg‘or texnologiyasi nomi 
bo‘yicha nomlanadi. 
Bundan 20-30 yil oldin atom asri boshlandi deyilgan bo‘lsa, xozirgi kunda ko‘prok axborot asri 
va EXM asri xaqida eshitish mumkin. 
Axborotni ishlaydigan universal mashina – EXM ning paydo bo‘lishi axborotni yig‘ish, 
Uzatish va ishlash soxasida inqilob boshlanganligini ifoda etadi. Shunday qilib, 
axborot nima?
Bu atama informatikada ta‘riflanmaydigan boshlang‘ich tushunchadir. 
Informatikada axborotni ishlash deganda axborotni qatori 0 rasmiy qoidalarga asosan bir 
turdan ikkinchisiga ixtiyoriy tarzda o‘zgartirish tushuniladi. Axborotni ma‘lum qoida, qonun va 
belgilar asosida qayta ifodalash 
kodlash deb
ataladi.
Qadimda kodlash maxfiy yozuv uchun foydalanilgan. Rim imperatori Yuliy Sezar begonalar 
davlat axamiyatiga ega ma‘lumotlarni o‘qiy olmasliklari uchun shartli belgilardan foydalangan. 
Uning shartli belgisiga ko‘ra alifbo aniq sondagi xarfga o‘ngga yoki chapga surilar edi. Masalan, 
biri o‘zgarmagan, ikkinchisi bir xarfga chapga surilgan ikki qator o‘zbekcha xarflarni yozaylik;
ABVGDEYoJZIYKLMNOPRSTUFXSChShO‘HG‘EYuYaO‘ЉG‘H 
BVGDEYoJZIYKLMNOPRSTUFXSChShHG‘EYuYaO‘QG‘HA 
U xolda, bunday usul bilan PAXTA so‘zi RBSUB ko‘rinishda maxfiylashtirilishi mumkin. 
Xuddi shunga o‘xshash kodlashning boshqa usulini qurish mumkin. Masalan, alifbo xarflarini 
kodlashning boshqa usulini qurish mumkin. U xolda, bunday kodlashda PAXTA so‘zini 
17,1,23,20,1 kabi raqamlar ketma-ketligida yozish mumkin,eng sodda kodlashdir. Eski 
telegrafda, masalan, axborot Morze alifbosi bilan , ya‘ni nuqta va tirelar ketma-ketligi 
ko‘rinishida kodlashtirilar va o‘zgartirilar edi. 
Zamonaviy xisoblash texnikasi ko‘pincha axborotni signallarning ketma-ketligi 
yordamida kodlashning ikki usulidan foydalaniladi