O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi z. M. Bobur nomidagi andijon davlat universiteti tarix fakulteti

Yaxyo  G`ulomovdir  (1908-1977).  U  birinchi  o’zbek  arxeolog  olimlardan 

hisoblanadi. Yaxyo G`ulomov 1943 yilda «Xiva va uning yodgorliklari» mavzuida 

tarix fanlari nomzodligini olish uchun dissertatsiyani himoya qildi, 1950 yilda esa 

«Xorazmning  sug’orish  tarixi,  qadimgi  zamonlardan  hozirgacha»  deb  nomlangan 

muammo  bo’yicha  doktorlik  ilmiy  darajasini  oldi.  Tarixchi  olim  1936  yildan 

boshlab  Toshkent,  Buxoro,  Farg’ona va  boshqa  arxeologik  guruhlarga  boshchilik 

qildi.  1938  yildan  e'tiboran  akademik  S.P.Tolstov  rahbarligidagi  Xorazm 

arxeologiya-etnografiya ekspeditsiyasi tarkibida ilmiy-tadqiqot ishlari olib borgan. 

U  4  tomlik  «O’zbekiston  SSR  tarixi»,  2  tomlik  «Samarqand  tarixi»  kitoblarning 

mualliflaridan biri. Yaxyo G`ulomovning O’zbekistonnig sug’orilish tarixiga doir 

ilmiy  ishlari  qadimgi  dehqonchilik  vohalari  (Amudaryo,  Zarafshon,  Qashqadaryo 

va boshqalarning qadimgi o’zanlari)ni aniqlash va undan xalq xo’jaligi maqsadlari 

yo’lida  foydalanishda  katta  yordam  bermoqda.  Uning  Zarafshon  va  Farg’ona 

vodiylarida,  shuningdek  Toshkent  vohasida  olib  borgan  ilmiy  tadqiqotlari 

O’zbekistonda  tosh  davrini  o’rganishda  fanga  katta  hissa  qo’shdi.  Bu  tabarruk 

                                                           

1

 Shamsutdinov R. va boshq. Vatan tarixi. (Uchinchi kitob);  R. Shamsutdinov, Sh. Karimov  – T.: Sharq, 2010, – B. 

397-398. 

---

27 

 

inson,  fan  zahmatkashini  muhtaram  yurtboshimiz  Islom  Karimov  mana  shunday 

ta'riflagan  edi:  «Men  akademik  Yahyo  G`ulomovni  yaxshi  bilardim.  U  mustaqil