O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi z. Nishanova, D. Qarshieva

Diagramma. Korrelyatsiya koeffitsenti. Asosiy effektlar. O‟zaro ta`sir. Statistik xulosalarni 
sriqarish metodlari.
 
Ma`lumotlarni taqdim etishning boshlang`ich usuli taqsimlashni tasvirlash hisoblanadi. Tanlab 
olingan tekshirishlarda o‘zgaruvchining o‘rganish ko‘rsatkichlarini tasvirlash uchun 
gistogramma va poligonlardan foydalaniladi. Tajriba va nazorat guruhlarida ko‘rsatkichlarni 
taqsimlash ko‘rgazmali bo‘lishi uchun ularni bir rasmda tasvirlanadi. 
Gistogramma 
- 
bu tekshiriluvchi belgilarini chastotali taqsimlanishi «ustunli» 
diagrammasidir. Gistogrammalarni qurishda abtsissalar o‘qida o‘rganiladigan kattalik 
ko‘rsatkichi joylashtiriladi. Ordinatalar o‘qida esa chastotalar yoki tekshirilayotgan tanlovda 
ushbu diapazon kattaliklarida uchraydigan nisbiy chastotalar joylashtiriladi. Agarda 
gistogrammada nisbiy chastotalar aks ettirilsa, unda hamma ustunlar maydoni 1 ga teng.
Poligonda
belgilari berilgan kattalikka ega bo‘lgan sinovda ishtirok etuvchilar sonini 
taqsimlashni nuqtalar va koordinatalar bilan belgilaydilar: X belgisining, Y aniq gradatsiya yoki 
nisbiy chastotalar( belgilari ana shu gradatsiyalarda odamlar sonining butun tanlab olingan 
ko‘rinishi). 
Nuqtalar to‘g`ri chiziqlar bilan birlashtiriladi, taqsimlash poligoni yoki gistogrammani qurishdan 
oldin tadqiqotchi belgilar intervallar yoki nisbatlar shkalasida berilgan bo‘lsa, o‘rganilayotgan 
kattalik diapazonini teng qismlarga bo‘lishi kerak. 5 tadan kam bo‘lmagan, lekin 10 tadan ko‘p 
bo‘lmagan gradatsiyadan foydalanish tavsiya etiladi. Nominal yoki tartibli shkaladan 
foydalanishda bunday muammo Yuzaga kelmaydi. Agarda tadqiqotchi turli kattaliklar 
o‘rtasidagi nisbatlarni yaqinroq ko‘rsatishni xohlasa, masalan, turli sifatli xususiyatdagi sinovda 
ishtirok etuvchilar nisbatini (erkaklar va ayollar soni) unda diagrammadan foydalanish 
foydaliroq bo‘ladi.