O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi z. Nishanova, D. Qarshieva

 8.5.Shaxsning qadriyatlar yo‟nalishini diagnostika qilish
ROKICH METODIKASI 
1-javob varaqasi (terminal qadriyatlar) 
Yo‘riqnoma: Quyida odamlar o‘z hayotida ko‘zlaydigan asosiy maqsadlar ro‘yxati berilgan. 
Ularning har biri shaxsan siz uchun qanchalik muhim? Muhimlik darajasini 5 balli tizimda 
baholang.
Bunda «1» - eng past ball, «5» - eng Yuqori ball bo‘ladi. 
T.r. 
Hayotiy maqsadlar (qadriyatlar) mazmuni 
ball 1 dan 
5 gacha 
1 
Fikrlash va xulosa chiqarishdagi mustaqillik 
2. 
O‘z-o‘ziga ishonch (ichki shubha va gumonlardan xoli
bo‘lish). 
3. 
Moddiy ta`minlanganlik (hayotda moddiy 
qiyinchiliklarning yo‘qligi). 
4. 
Sog`liq (jismonan va ruhiy). 
5. 
Huzur-xalovat (vaqtichog`lik, aysh-ishrat). 
6. 
Qiziqarli ish. 
7. 
Muhabbat (sevgan kishi bilan ma`naviy va jismoniy 
yaqinlik). 
8.
Harakat va faoliyatdagi erkinlik. 
9. 
Go‘zallik (tabiat va san`atdagi go‘zallikni his etish). 
10. 
Sodiq va vafoli do‘stlar. 
11. 
Bilish (bilim olish, aqlni charxlash imkoniyati).
12. 
Baxtli oilaviy hayot. 
13. 
Ijod (ijodiy faoliyat imkoniyati). 
14. 
Ko‘pchilik tomonidan tan olinish (hurmat qozonish).
15. 
Faol qizg`in hayot . 
16. 
Tenglik (barcha uchun imkoniyatlar tengligi). 
2-javob varaqasi 
(terminal qadriyatlar) 
Yo‘riqnoma: Quyida shaxsga xos asosiy xususiyatlar ro‘yxati berilgan. Ularning har biri 
siz uchun qanchalik muhim? Muhimlik darajasini 5 balli tizimda baholang. 
Bunda «1» - eng past ball, «5» eng Yuqori ball bo‘ladi. 
t.r. 
Shaxs xususiyatlari (qadriyatlar sifatida)ning mazmuni 
5 dan
1 gacha 
ball 
1. 
O‘ziga katta talablar qo‘yish 
2. 
E`tiborlilik (g`amxo‘rlik) 
3. 
Tarbiyalanganlilik (xushxulqlik, odoblilik) 
4. 
Ishda samaradorlikka erishuvchanlik (mehnatsevarlik,

---

ishdagi 
mahsuldorlik, 
ishda 
muvaffaqiyatga 
erishuvchanlik) 
5. 
Shaxsiy fikrlarni himoya qilishda jasurlik 
6. 
Aytilgan ishlarni bekamu ko‘st bajarish (intizomlilik) 
7. 
Haxsiy kamchiliklarni, boshqalarning kamchiliklarini 
kechirmaslik 
8. 
Masalaga har tomonlama qaray olish (boshqalarning nuqtai 
nazarini tushuna olish, o‘zgacha did, odatlarni hurmat 
qilish) 
9. 
Xalollik (rostgo‘ylik, samimiylik) 
10. 
Ma`lumotlilik (keng bilimlarda Yuksak madaniy daraja). 
11. 
O‘z-o‘zini boshqara olish (bosiqlik, tartiblilik) 
12. 
Bag`rikenglik (boshqa odamlarning xato va kamchiliklarini 
kechira olish) 
13. 
Mustahkam iroda (qiyinchiliklar oldida chekinmaslik) 
14. 
Ratsionalizm (oqil va mantiqiy fikrlash, yaxshilab o‘ylab 
qaror qabul qilish) 
15. 
Ma`suliyat (burch hissi, va`daning ustidan chiqish) 
16. 
Hayotdan zavqlanish (Yumor hissi) 
Natijalarni qayta ishlash va ularni talqin etish. 
Eng avvalo qadriyatlar orientatsiyasi (QO ) psixologik mexanizmining 
shakllanganlik darajasi, ya`ni o‘quvchilarning qadriyatlarni tanlay olishga qodirligini
aniqlash kerak. O‘quvchilarning bunday qobiliyati ularning qadriyatlarga qo‘ygan baholari 
xilma-xilligida namoyon bo‘ladi. Agar sinaluvchilar qadriyatlarni baholashda 5 balli 
tizimdagi barcha ballardan foydalansalar, demak ularda differentsiatsiyalashning 
psixologik mexanizmi shakllangan bo‘ladi. Bordi-yu, ular qadriyatlarni baholashda asosan 2 ta 
ballni (masalan 4 va 5ni) qo‘llasalar, bu differentsiatsiyalash mexanizmi xali
shakllanishning ilk bosqichida ekanligini anglatadi. Agar sinaluvchilar baholashda 
umuman faqat bitta balldan foydalansalar, ularda QO ning psixologik mexanizm sifatida 
differentsiatsiya qobiliyati shakllanmagan bo‘ladi. Shu tariqa psixologik mexanizmning
shakllanganligiga ko‘ra sinaluvchilar uch guruhga ajratilishi mumkin: 
1) QOning differentsiatsiyalashgan tarkibi shakllangan
o‘quvchilar; 
2) QO ning differentsiatsiyalashgan tarkibi endi shakllana
boshlagan 
o‘quvchilar; 
3) QO ning differentsiatsiyalashgan tarkibi
shakllanmagan o‘quvchilar.