O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi z. M. Bobur nomidagi andijon davlat universiteti қўлёзма ҳуқуқида

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

68 
Хулоса 

Илмий мавзунинг назарий ва амалий тахлиллари асосида ўсмирлар 
ўқув фаолияти ва билиш фаоллигини ўзига хос хусусиятлари 
аниқланди;

-Ўсмирлар ўқув фаолиятига ижтимоий психологик таъсирлар уларни 
ўз-зини идрок қилиши ва ўқишга муносабат мотивларини 
шакллантиришга асос бўлар экан;

. Ўсмирлик даври ўқув фаолияти ва билиш фаолигини 
ривожлантиришда психологик омиллар билан бирга ижтимоий 
омиллар таъсири асосий эканлиги тасдикланди;

Таълим муассасаларида ўтказиладиган психодиагностик тeкширув 
асосида юзага кeладиган аниқ психолого – пeдагогик тавсиялар
ишлаб чиқилди; 

Билиш фаоллиги орқали ички мотивацияни шакллантириш ўсмирлар 
қизикишлари ва эҳтиёжларининг ёшга хос психологик 
хусусиятларига боғлиқ холда шаклланади.Бунга уларнинг ўқув 
мотивлари ва уларнинг ривожлантириш учун таъсир этувчи омиллар 
асосий рол ўйнар экан; 

Ўсмирлар фаолиятида уларнинг муносабат ва хулқ-атвор мотивларини 
чуқур ва мукаммал ўрганмасдан туриб, педагогик таъсир ўтказиш чора 
ва тадбирларини қўллаш мумкин эмас, чунки мотивни тўртки сифатида 
намоён қилувчи ички ва ташқи таъсирни аниқламасдан, унга илмий 
ёндашиб бўлмайди; 

Ўқув фаолияти мотивларини шакллантириш тартибсиз, режасиз амалга 
оширилиши мумкин эмас, шу боисдан ушбу жараённи бошқаришни 
ўқув йилининг дастлабки дақиқаларидан ривожлантириш лозим, чунки 
шахс улғайган сари унинг ўқув фаолияти мотивлари ҳам ўзгариб 
боради. 
 

---

69 
 
Тавсиялар
-Мустакил билим ўсмирларга алохида бир кувонч багишлайди ва унинг 
тафаккур қилиш лаёқатини ривожлантиради.
-Ўқиш ўсмирлар хаётида катта ўринни эгаллайди. Уларнинг ўқишдаги асосий 
мотиви катталикларини хис эттирадиган англатадиган ўқиш турларига 
тайёрланишларидир.Уларга 
машгулотларнинг 
асосан 
мустақиллик 
бериладиган шакиллари кўпроқ ёқади ва маъқуллигини хисобга олиш 
максадга мувофик. Ўсмирлик даврида ўқишнинг чин мотивлари юзага 
келади. Бу мотивлар асосан ўсмирнинг хаётий режаларини, келажакда 
эришадиган касби ва идеали билан боглиқ бўлади. Айнан шу даврдан бошлаб 
болаларда хаётий, илмий, бадиий билимларни кенгайтиришга алохида 
эхтиёж сезила бошлайди ва бола шунга қарата харакатлар қилади.
- Ўқувчиларга бериладиган ўқув материалларининг хажми катта бўлгани 
учун ҳам уни эслаб колиши ёки бир неча маротаба такрорлаш йўли билан 
ўзлаштириши қийин. Шунинг учун, албатта ўқувчи ўқув маиериалларини 
мазмунини тахлил қилиши ундаги мантикий тўзилишни билиши мухим.
Турли ёшдаги ўқувчиларнинг психологик хусусиятларини билиш, уларга 
индивидуал ёндошиш, хар бир болада шахсни кўра билиш, уни хурмат 
қилиш ҳамда тан олиш орқали ўқув тарбия ишларини режалаштириш ва олиб 
бориш бугунги кун ўқитувчисининг асосий иш мазмунини ва мохиятини 
ташкиk этиши максадга мувофик.

---

70