O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi z. M. Bobur nomidagi

Taktika 

Taktika  –  basketbol  nazariyasi  va  amaliyotida  o‘yin  jarayonining  rivojlanish 

qonuniyatlarini,  sport  kurashining  olib  borish  vositalarini,  usullari  va  formalarini  hamda  ularni 

muayyan raqibga qarshi qo‘llashni o‘rganadigan bo‘limdir.  

Basketbol taktikasi o‘yini olib borishda qo‘llaniladigan juda ko‘p vositalarga, usullarga 

va  sistemalarga  boydir.  Jamoalar  hujumni  yoki  himoyachi  yakka,  guruh  va  jamoa  taktik 

xarakatlari  yordamida  uyushtiradi.  Oldingi  chiziq  basketbolchilari  (markaziy  o‘yinchi  va 

hujumchilar),  asosan,  shitga  nisbatan  yaqin  va  o‘rta  pozitsiyalardan  hujum  tashkil  qilib  va  uni 

yakunlab hamda shu pozitsiyalarning o‘zidan raqibga qarshilik ko‘rsatib, xarakat qiladilar. Orqa 

chiziq  basketbolchilari  (himoyachilar)  savatga  uzoq  masofalaridan  hujum  qilish  va  raqib  shiti 

tagiga  yorib o‘tish bilan birga, kombinatsiyali o‘yinlarni  hamda o‘z shitiga nisbatan  uzoqroqda 

raqib hujumini buzishlarni tashkil qiladilar.  

Taktik  tayyorgarlik,  avvalo,  har  xil  ko‘rinishdagi  murakkab  harakatlarni  o’rganishni 

taqozo  qiladi.  Murakkab  harakatlar  deganda,  basketbolchilardan  birining  savatga  hujum  qilish 

uchun  sharoit  yaratishga  yo‘naltirilgan,  aniq  tizim  chegarasida  guruh  yoki  jamoaning  hamma 

o‘yinchilari tomonidan ilgaridan o‘rganilgan va o‘zaro kelishilgan harakatlar tushuniladi.  

Murakkab harakatlar, o‘yin  sur'ati kabi, to‘pni olib  yurish, o‘yinga kiritishning turg‘un 

holatlarida  ham  qo‘llanishi  mumkin  (bahsli  to‘p  yoki  boshlang‘ich  tashlash  paytida,  yon 

chiziqdan yoki en chiziqdan tashlash paytida yoki jarima otish paytida). 

Basketbolchilar  maydonda  har  bir  hujum  va  himoya  tizimiga  xos  joylashadilar  va 

maxsus  xarakterda  harakat  qiladilar.  Tizimlarning  ichidan  asosiy  tamoyillarni  saqlab  qolgan 

ayrim bo‘limlarga ajratiladi. Bular  yakka  va guruh  harakatlar  bilan  farqlanadi. Shakli  bo‘yicha 

---

 

16 

taktik harakatlar faol yoki sust bo‘lishi mumkin. Zamonaviy basketbolda ko‘proq o‘yinning faol 

shakllari qo‘llaniladi.  

Hujum va himoyada qo‘llaniladigan taktik harakatlar qarama - qarshi vazfalarni yechish 

uchun  qo‘llaniladi.  Shuning  uchun  taktika  ikki  katta  bo‘limga  –  hujum  taktikasi  va  himoya 

taktikasiga ajratiladi.