O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi

Amaliy mashg’ulotlarni tashkil etish bo’yicha tavsiya va ko’rsatmalar

Amaliy mashg’ulot talabalarni o’zbek tili tarixiga doir ma’lumotlar bilan mustaqil tanishishga, ularni til tarixi jihatdan tahlil va talqin qilishga yo’naltiradi. Talabalar to’plagan bilimlarini dars vaqtida munozara yoki ma’ruza ko’rinishida himoya qiladi. Amaliy mashg’ulotlarda talabalar o’zbek adabiy tilining taraqqiyot bosqichlariga xos xususiyatlarni, fonetik, leksik, grammatik o’zgarishlarni, o’zbek tilining lug’at tarkibidagi o’z qatlam va o’zlashgan qatlam munosabati masalalarini o’rganadilar. Amaliy mashg’ulot uchun tavsiya etiladigan mavzular quyidagicha:

1. O'rxun-Enasoy yozuvi alifbosi, ko‘p variantli harfiy belgilar.

Qo’llaniladigan ta’lim texnologiyalari: dialogik yondoshuv, muammoli ta’lim, o’z-o’zini nazorat.

Adabiyotlar: RA 1;A1;A3; ;Q10; Q13; Q14; Q16; Elektron manbalar www. literature.uz.

2. Turkiy run yozuvi manbalari tavsifi Qo’llaniladigan ta’lim texnologiyalari: Hamkorlikdagi ta’limni tashkil etish. dialogik yondoshuv..

Adabiyotlar: RA 2;A1;A3; ;Q10; Q13; Q14; Q16; Elektron manbalar. www.catuzmu

3. Uyg‘ur yozuvi va uning manbalari tavsifi Qo’llaniladigan ta’lim texnologiyalari: Faoliyatga yo’naltirilgan yondoshuv.dialogik yondoshuv.

Adabiyotlar: RA 1;A1;A3; ;Q10; Q13; Q14; Q16; Elektron manbalar http://www.utpa.edu

4. Qadimgi turkiy tilda unli va undoshlar tizimi.Qo’llaniladigan ta’lim texnologiyalari: Dialogik yondoshuv, o’z-o’zini nazorat.

Adabiyotlar: RA 2;A1;A3; ;Q10; Q13; Q14; Q16;Q20 Elektron manbalar. www.catuzmu

5. Qadimgi turkiy tilida so‘z yasalishi tizimi.Qo’llaniladigan ta’lim texnologiyalari: Muammoli ta’lim,, o’z-o’zini nazorat.

Adabiyotlar: RA 3;A1;A3; ;Q10; Q13; Q14; Q16; Elektron manbalar www. literature.uz.

6. Ot. Otning grammatik shakllari. Sifat. Sifat darajalari.

Qo’llaniladigan ta’lim texnologiyalari: Tizimli yondoshuv. dialogik yondoshuv.

Adabiyotlar: RA 1;A2;A3; ;Q18; Q19; Q21; Q26; Elektron manbalar www. literature.uz.

7. Son turlari. Sanoq, jamlovchi, tartib sonlar, numerativ so‘zlar. Olmosh turlari. Kishilik, o‘zlik, so‘roq olmoshlari Qo’llaniladigan ta’lim texnologiyalari: Faoliyatga yo’naltirilgan yondoshuv.dialogik yondoshuv, muammoli ta’limi..

Adabiyotlar: RA 2;A2;A3 ;Q18; Q19; Q21; Q26; Elektron manbalar www.catuzmu

8. Fe’ldagi bo’lishli va bo’lishsizlik, vazifadosh shakllar . Fe’l nisbatlari. Ravish yasalishi Ravishning morfologik usul bilan yasalishi.Qo’llaniladigan ta’lim texnologiyalari: Dialogik yondoshuv, o’z-o’zini nazorat.

Adabiyotlar: RA 2;A1;A3; ;Q10; Q13; Q14; Q16;Q20 Elektron manbalar. www.catuzmu

“Qadimgi turkiy til ” fani bo’yicha amaliy mashg’ulotlarning kalendar

tematik rejasi

T/r	Mavzular	Amaliy
1	O'rxun-Enasoy yozuvi alifbosi, ko‘p variantli harfiy belgilar.	2
2	Turkiy run yozuvi manbalari tavsifi.	2
3	Uyg‘ur yozuvi va uning manbalari tavsifi.	2
4	Qadimgi turkiy tilda unli va undoshlar tizimi.	2
5	Qadimgi turkiy tilida so‘z yasalishi tizimi.	2
6	Ot. Otning grammatik shakllari. Sifat. Sifat darajalari.	2
7	Son turlari. Sanoq, jamlovchi, tartib sonlar, numerativ so‘zlar. Olmosh turlari. Kishilik, o‘zlik, so‘roq olmoshlari	2
8	Fe’ldagi bo’lishli va bo’lishsizlik, vazifadosh shakllar. Fe’l nisbatlari. Ravish yasalishi. Ravishning morfologik usul bilan yasalishi.	2
Jami		16

Seminar mashg’ulotlarni tashkil etish bo’yicha tavsiya va ko’rsatmalar

Seminar mashg’ulotlari talabalarni o’zbek tili tarixiga oid ma’lumotlar bilan mustaqil tanishishga, ularni til tarixi nuqtai nazaridan tahlil va talqin etishga yo’naltiradi. Talabalar egallagan bilimlarini dars chog’ida munozara yoki ma’ruza shaklida himoya qiladi. Seminar mashg’ulotlarida talabalar qadimgi turkiy til leksikasi, qadimgi turkiy tilning lug’at boyligi, so’z yasalish tizimi haqida amaliy ko’nikma va malaka hosil qiladilar.

Seminar mashg’ulotlari uchun tavsiya etiladigan mavzular:

1. Qadimgi turkiy tilning grafik tizimi.Turkiy yozma manbalar. Ulaning tarqalish geografiyasi

Qo’llaniladigan ta’lim texnologiyalari: dialogik yondoshuv, muammoli ta’lim, o’z-o’zini nazorat.

Adabiyotlar: RA 1;A1;A3; ;Q10; Q13; Q14; Q16; Elektron manbalar www. literature.uz.

2. Qadimgi turkiy tilda singarmonizm masalasi

Qo’llaniladigan ta’lim texnologiyalari: Hamkorlikdagi ta’limni tashkil etish. dialogik yondoshuv..

Adabiyotlar: RA 2;A1;A3; ;Q10; Q13; Q14; Q16; Elektron manbalar. www.catuzmu

3. Qadimgi turkiy til leksikasi

Qo’llaniladigan ta’lim texnologiyalari: Faoliyatga yo’naltirilgan yondoshuv.dialogik yondoshuv.

Adabiyotlar: RA 1;A1;A3; ;Q10; Q13; Q14; Q16; Elektron manbalar http://www.utpa.edu

4. Qadimgi turkiy tilda mustaqil so‘z turkumlari

Qo’llaniladigan ta’lim texnologiyalari: Dialogik yondoshuv, o’z-o’zini nazorat.

Adabiyotlar: RA 2;A1;A3; ;Q10; Q13; Q14; Q16;Q20 Elektron manbalar. www.catuzmu

5. Qadimgi turkiy til morfologik shakllarining qiyosiy tahlili..

Qo’llaniladigan ta’lim texnologiyalari: Muammoli ta’lim,, o’z-o’zini nazorat.

Adabiyotlar: RA 3;A1;A3; ;Q10; Q13; Q14; Q16; Elektron manbalar www. literature.uz.

6. Qadimgi turkiy tilda yordamchi so'zlar

Qo’llaniladigan ta’lim texnologiyalari: Tizimli yondoshuv. dialogik yondoshuv.

Adabiyotlar: RA 1;A2;A3; ;Q18; Q19; Q21; Q26; Elektron manbalar www. literature.uz.

7. Sintaksis. So‘z birikmasi vagap

Qo’llaniladigan ta’lim texnologiyalari: dialogik yondoshuv, o’z-o’zini nazorat.

Adabiyotlar: RA 1;A2;A3; ;Q18; Q19; Q21; Elektron manbalar h ttp://www.utpa.edu

8. Gap bo’laklari, qadimgi turkiy tilda gap qurilishi tahlili.Qo’llaniladigan ta’lim texnologiyalari: dialogik yondoshuv, muammoli ta’lim.

Adabiyotlar: RA 1;A2;A3; ;Q18; Q19; Q21; Q26; Elektron manbalar www. literature.uz.

“Qadimgi turkiy til” fani bo’yicha seminar mashg’ulotlarning kalendar

tematik rejasi

№	Mavzular	Soati
1	Qadimgi turkiy tilning grafik tizimi.Turkiy yozma manbalar. Ulaning tarqalish geografiyasi	2
2	Qadimgi turkiy tilda singarmonizm masalasi	2
3	Qadimgi turkiy til leksikasi	2
4	Qadimgi turkiy tilda mustaqil so‘z turkumlari	2
5	Qadimgi turkiy til morfologik shakllarining qiyosiy tahlili.	2
6	Qadimgi turkiy tilda yordamchi so'zlar	2
7	Sintaksis. So‘z birikmasi vagap	2
8	Gap bo’laklari, qadimgi turkiy tilda gap qurilishi tahlili.	2
Jami		16

Mustaqil ta’limni tashkil etishning shakli va mazmuni

Mustaqil ta’lim professor-o’qituvchining talabalarga avvalda berib qo’yiladigan fanning mavzulari asosida tashkil etiladi. Talabalarning o’zlashtirishlari amaliy mashg’ulot va seminar mashg’ulotlari davomida nazorat qilinadi.

Talaba mustaqil ishni tayyorlashda fanning xususiyatlarini hisobga olgan holda, quyidagi shakllardan foydalanish tavsiya etiladi:

• 
  amaliy mashg’ulotlarga tayyorgarlik;
  
• 
  seminar mashg’ulotlariga tayyorgarlik;
  
• 
  darslik va o’quv qo’llanmalar bo’yicha fan boblari va mavzularini o’rganish;
  
• 
  tarqatma materiallar bo’yicha ma’ruza qismini o’zlashtirish;
  
• 
  maxsus adabiyotlar bo’yicha fan bo’limlari yoki mavzulari ustida ishlash;
  
• 
  talabaning o’quv, ilmiy-tadqiqot ishlarini bajarish bilan bog’liq bo’lgan fan bo’limlari va mavzularni chuqur o’rganish;
  
• 
  faol va muammoli o’qitish uslubidan foydalaniladigan o’quv mashg’ulotlari;
  
• 
  masofaviy ta’lim.
  

Mustaqil ta’lim uchun quyidagi topshiriqlarni bajarish tavsiya etiladi:
Qadimgi turkiy til

№	Mustaqil ish mavzulari	Berilgan topshiriqlar	Bajarish muddati	Xajmi (soatda)
1	Turkiyzabon xalqlar dunyosi: o’tmishi va buguni (til materiallari tahlili).	Adabiyotlar bilan ishlash. Mavzu bo’yicha fan boblari va mavzularini o’rganish.	1,2 haftalar	10
2	Qadimgi turkiy run yozuvlar geografiyasi.Run alifbosi tavsifi: maxsus adabiyotlar ustida ishlash.	Amaliy mashg’ulotga nazariy tayyorgarlik ko’rish. Tarqatma materiallardan foydalangan holda fanning ma’ruzalar qismini o’zlashtirish.	3,4 haftalar	4
3	Run yozuvlarining kelib chiqish tarixi.Turkiy run yozuvlarining turlari va tiplari.Turkiy run alifbosining shakllanishi haqidagi farazlar.	Adabiyotlar bilan ishlash. Individual topshiriqlarni bajarish	5,6 haftalar	4
4	Uyg‘ur xoqonligi davri manbalari. Turkiy manbalarda sonlaning ifodalanishi	Adabiyotlar bilan ishlash. Mavzu bo’yicha fan boblari va mavzularini o’rganish.	7,8 haftalar	4
5	Turkiy manbalarda qo‘llangan sifatlami aniqlash, izohini berish.	Amaliy mashg’ulotga nazariy tayyorgarlik ko’rish. Tarqatma materiallardan foydalangan holda fanning ma’ruzalar qismini o’zlashtirish.	9,10 haftalar	4
6	Manbalar tilida qo’llangan ma'nosi unutilgan so‘zlami izohlash.	Adabiyotlar bilan ishlash. Individual topshiriqlarni bajarish	11 hafta	4
7	Bilga xoqon bitigtoshi matnidagi sof turkiy so‘zlami aniqlash.	Adabiyotlar bilan ishlash. Mavzu bo’yicha fan boblari va mavzularini o’rganish.	12,13 haftalar	4
8	Kultegin bitigtoshi matnidagi so’z yasovchi affikslar.	Amaliy mashg’ulotga nazariy tayyorgarlik ko’rish. Tarqatma materiallardan foydalangan holda fanning ma’ruzalar qismini o’zlashtirish.	14 hafta	4
9	Mo’yuchur bitigtoshi matnidagi qo’shma va juft so’zlar	Adabiyotlar bilan ishlash. Individual topshiriqlarni bajarish	15 hafta	4
	Jami			42

Dasturning informatsion-metodik ta’minoti

O’zbek tili tarixiga oid darsliklar, o’quv qo’llanmalari, dissertatsiya va monografiyalar, internet ma’lumotlari dasturning informatsion-metodik ta’minotini tashkil etadi.

Dasturdagi mavzularni o’tishda ta’limning zamonaviy metodlaridan keng foydalanish, o’quv jarayonini yangi pedagogik texnologiyalar asosida tashkil etish samarali natija beradi. Bu borada zamonaviy pedagogik texnologiyalarning “Klaster”, “Matbuot konferentsiyasi”, “Bumerang”, “Elpig’ich” hamda «Muammoli ta’lim» texnologiyasining «Munozarali dars» metodi, shuningdek, tilshunoslik nazariyasi va umumiy tilshunoslikka doir slaydlardan foydalanish, didaktik va rolli o’yin usullarini qo’llash nazarda tutiladi.

" Qadimgi turkiy til" fanidan talabalar bilimini reyting tizimi asosida baholash mezoni.

" Qadimgi turkiy til" fani bo’yicha reyting jadvallari, nazorat turi, shakli, soni hamda har bir nazoratga ajratilgan maksimal ball, shuningdek joriy va oraliq nazoratlarining saralash ballari haqidagi ma`lumotlar fan bo’yicha birinchi mashg’ulotda talabalarga e`lon qilinadi.

Fan bo’yicha talabalarning bilim saviyasi va o’zlashtirish darajasining Davlat ta’lim standartlariga muvofiqligini ta`minlash uchun quyidagi nazorat turlari o’tkaziladi:

• 
  joriy nazorat (JN) - talabaning fan mavzulari bo’yicha bilim va amaliy ko’nikma darajasini aniqlash va baholash usuli. Joriy nazorat fanning xususiyatidan kelib chiqqan holda amaliy mashg’ulotlarda og’zaki so’rov, test o’tkazish, suhbat, nazorat ishi, kollekvium, uy vazifalarini tekshirish va shu kabi boshqa shakllarda o’tkazilishi mumkin;
  
• 
  oraliq nazorat (ON) - semestr davomida o’quv dasturining tegishli (fanlarning bir necha mavzularini o’z ichiga olgan) bo’limi tugallangandan keyin talabaning nazariy bilim va amaliy ko’nikma darajasini aniqlash va baholash usuli. Oraliq nazorat bir semestrda bir yoki ikki marta o’tkaziladi va shakli (yozma, og’zaki, test va hokazo) o’quv faniga ajratilgan umumiy soatlar hajmidan kelib chiqqan holda belgilanadi;
  
• 
  yakuniy nazorat (YaN) - semestr yakunida muayyan fan bo’yicha nazariy bilim va amaliy ko’nikmalarni talabalar tomonidan o’zlashtirish darajasini baholash usuli. Yakuniy nazorat asosan tayanch tushuncha va iboralarga asoslangan "Yozma ish" shaklida o’tkaziladi.
  

ON o’tkazish jarayoni kafedra mudiri tomonidan tuzilgan komissiya ishtirokida muntazam ravishda o’rganib boriladi va uni o’tkazish tartiblari buzilgan hollarda, ON natijalari bekor qilinishi mumkin. Bunday hollarda ON qayta o’tkaziladi.

Oliy ta’lim muassasasi rahbarining buyrug’i bilan ichki nazorat va monitoring bo’limi rahbarligida tuzilgan komissiya ishtirokida YaN ni o’tkazish jarayoni muntazam ravishda o’rganib boriladi va uni o’tkazish tartiblari buzilgan hollarda, YaN natijalari bekor qilinishi mumkin. Bunday hollarda YaN qayta o’tkaziladi.

Talabaning bilim saviyasi, ko’nikma va malakalarini nazorat qilishning reyting tizimi asosida talabaning fan bo’yicha o’zlashtirish darajasi ballar orqali ifodalanadi.

" Qadimgi turkiy til" fani bo’yicha talabalarning semestr davomidagi o’zlashtirish ko’rsatkichi 100 ballik tizimda baholanadi.

Ball	Baho	Talabalarning bilim darajasi
86-100	A`lo	Xulosa va qaror qabul qilish. Ijodiy fikrlay olish. Mustaqil mushohada yurita olish. Olgan bilimlarini amalda qo’llay olish. Mohiyatini tushuntirish. Bilish, aytib berish. Tasavvurga ega bo’lish.
71-85	Yaxshi	Mustaqil mushohada qilish. Olgan bilimlarini amalda qo’llay olish. Mohiyatini tushuntirish. Bilish, aytib berish. Tasavvurga ega bo’lish.
55-70	Qoniqarli	Mohiyatini tushuntirish. Bilish, aytib berish Tasavvurga ega bo’lish.
0-54	Qoniqarsiz	Aniq tasavvurga ega bo’lmaslik. Bilmaslik.

• 
  Fan bo’yicha saralash bali 55 ballni tashkil etadi. Talabaning saralash balidan past bo’lgan o’zlashtirishi reyting daftarchasida qayd etilmaydi.
  
• 
  Talabalarning o’quv fani bo’yicha mustaqil ishi joriy, oraliq va yakuniy nazoratlar jarayonida tegishli topshiriqlarni bajarishi va unga ajratilgan ballardan kelib chiqqan holda baholanadi.
  
• 
  Talabaning fan bo’yicha reytingi quyidagicha aniqlanadi: R=V.Q:100
  
• 
  bu yerda: V- semestrda fanga ajratilgan umumiy o’quv yuklamasi (soatlarda); Q -fan bo’yicha o’zlashtirish darajasi (ballarda).
  

Fan bo’yicha joriy va oraliq nazoratlarga ajratilgan umumiy ballning 55 foizi saralash ball hisoblanib, ushbu foizdan kam ball to’plagan talaba yakuniy nazoratga kiritilmaydi.

• 
  Joriy JN va oraliq ON turlari bo’yicha 55bal va undan yuqori balni to’plagan talaba fanni o’zlashtirgan deb hisoblanadi va ushbu fan bo’yicha yakuniy nazoratga kirmasligiga yo’l qo’yiladi.
  
• 
  Talabaning semestr davomida fan bo’yicha to’plagan umumiy bali har bir nazorat turidan belgilangan qoidalarga muvofiq to’plagan ballari yig’indisiga teng.
  
• 
  ON va YaN turlari kalendar tematik rejaga muvofiq dekanat tomonidan tuzilgan reyting nazorat jadvallari asosida o’tkaziladi. YaN semestrning oxirgi 2 haftasi mobaynida o’tkaziladi.
  
• 
  JN va ON nazoratlarda saralash balidan kam ball to’plagan va uzrli sabablarga ko’ra nazoratlarda qatnasha olmagan talabaga qayta topshirish uchun, navbatdagi shu nazorat turigacha, so’nggi joriy va oraliq nazoratlar uchun esa yakuniy nazoratgacha bo’lgan muddat beriladi.
  

• Talabaning semestrda JN va ON turlari bo’yicha to’plagan ballari ushbu nazorat turlari umumiy balining 55 foizidan kam bo’lsa yoki semestr yakuniy joriy, oraliq va yakuniy nazorat turlari bo’yicha to’plagan ballari yig’indisi 55 baldan kam bo’lsa, u akademik qarzdor deb hisoblanadi.

Talaba nazorat natijalaridan norozi bo’lsa, fan bo’yicha nazorat turi natijalari e`lon qilingan vaqtdan boshlab bir kun mobaynida fakul tet dekaniga ariza bilan murojaat etishi mumkin. Bunday holda fakul tet dekanining taqdimnomasiga ko’ra rektor buyrug’i bilan 3 (uch) a`zodan kam bo’lmagan tarkibda apellyatsiya komissiyasi tashkil etiladi.

• Apellyatsiya komissiyasi talabalarning arizalarini ko’rib chiqib, shu kunning o’zida xulosasini bildiradi.

Baholashning o’rnatilgan talablar asosida belgilangan muddatlarda o’tkazilishi hamda rasmiylashtirilishi fakul tet dekani, kafedra muduri, o’quv-uslubiy boshqarma hamda ichki nazorat va monitoring bo’limi tomonidan nazorat qilinadi.

Baholash mezoni

TASDIQLAYMAN

O’zbek tili va adabiyoti kafedrasi mudiri

_27_08.2018_______________Sh.Abdurahmonov.
Qadimgi turkiy til

3 bosqich o’zbek tili yo’nalishi talabalarini baholashning reyting ishlanmasi va baholash mezonlari.

Talabaning o`zlashtirishi 100 ballik tizimda baholanadi. Qadimgi turkiy til

fani bo`yicha talabaning o`zlashtirishi joriy nazoratga-40 ball (shundan 10 ball mustaqil ta’lim uchun), oraliq nazoratga-30 ball, yakuniy nazoratga-30 ball bilan baholanadi.

Reyting ishlanmasi. “Qadimgi turkiy til”

T\r	Nazorat turlari	Soni	Ball	Jami Ball
1	Joriy nazorat 40
	1.1. Amaliy va seminar ishlarini bajarish	16	1,9	30
	1.2 Mustaqil ta’lim ishlarini bajarish	2	5	10
2	Oraliq nazorat 30
	2..Test ( 30 ta )	30	1	30
3	Yakuniy nazorat 30
	3.1.Yozma ish(tayanch tushuncha va iboralarga asoslangan 5 ta savol , 6 balldan)	1	30	30
Jami				100

“Qadimgi turkiy til” fanidan talabalar bilimini baholash mezonlari.

1.1-1.2 Joriy nazorat amaliy mashgulotlarida og`zaki so`rov usulida o`tkaziladi. Amaliy va seminar ishining topshiriqlarini to`la mustaqil(amaliy ishlari bo`yicha mashg`ulotlarga mustaqil tayyorgarlik ko`rib kelib, doskada echa olgan, savollarga javob bera olgan) bajargan va amalda qo`llay oladigan talabaga ham, to`la mustaqil bajargan va amalda qo`llash bo`yicha yetarli tushunchaga ega bo`lmagan talabaga ham, to`la bajarmagan talabaga ham bajarilgan ish hajmiga va sifatiga qarab tegishli ballar beriladi.

2. Oraliq nazorat. Oraliq nazorat test savoliga javob berish usulida o`tkaziladi. Test savolining to`g`ri topilgan har biri 1 ballik shaklida baholanadi.

3. Yakuniy nazorat usulida o`tkaziladi.Yakuniy nazorat talaba 5 ta savolga yozma javob berishi lozim.

-har bir yozma javobga 6 ball ajratiladi

-agar savol(masala) mohiyati to`la ochilgan bo`lib, mavzu bo`yicha talabaning tanqidiy nuqtai nazari bayon qilingan bo`lsa – 5-6 ball

-savolning(masala) mohiyati to`la ochilgan, asosiy faktlar to`g`ri bayon qilingan bo`lsa – 3.7-4.9 ball

-berilgan savolga(masala) javoblar umumiy tarzda va kamchiliklari bo`lsa –3.2-3.6 ball beriladi.
a) 86-100 ball uchun talabaning bilim darajasi quyidagilarga javob berishi kerak:

• 
  Xulosa va qaror qabul qilish;
  
• 
  Ijodiy fikrlay olish;
  
• 
  Mustaqil mushohada yurita olish;
  
• 
  Olgan bilimlarini amalda qo’llay olish;
  
• 
  Mohiyatni tushinish;
  
• 
  Bilish, aytib berish;
  
• 
  Tasavvurga ega bo’lish;
  

b) 75-85 uchun talabaning bilim darajasi quyidagilarga javob berishi kerak:

• 
  Mustaqil mushohada yurita olish;
  
• 
  Olgan bilimlarini amalda qo’llay olish;
  
• 
  Mohiyatni tushinish ;
  
• 
  Bilish, aytib berish;
  
• 
  Tasavvurga ega bo’lish;
  

v) 55-70 uchun talabaning bilim darajasi quyidagilarga javob berishi kerak:

• 
  Mohiyatni tushinish ;
  
• 
  Bilish, aytib berish;
  
• 
  Tasavvurga ega bo’lish;
  

g) talabaning bilim darajasi 0-55 ball bilan quyidagi hollarda baholanadi:

• 
  Aniq tasavvurga ega bo’lmaslik;
  
• 
  Javoblarda xatolarga yo’l qo’ganlik;
  
• 
  Bilmaslik.
  

Asosiy va qo‘shimcha o‘quv adabiyotlar hamda axborot manbalari

Asosiy adabiyotlar

1.Аbdurаhmоnоv G’., Rustаmоv А. Qаdimgi turkiy til. - T.: O’qituvchi, 1982.

2.Rahmonov N., Sodiqov Q. O`zbek tili tarixi. - T.: O`zbekiston faylasuflari milliy jamiyati , 2009.

3.Marsel Erdal. A grammar of old Turkic. —Brill. 2004.

Qo‘shimcha adabiyotlar

1. 
   Kаrimоv I.А. Yuksаk mа’nаviyat – engilmаs kuch. - Tоshkent: Mа’nаviyat, 2008.
   
2. 
   Mirziyoyev Sh.M. Erkin va farovon demokratik O’zbekiston davlatini birgalikda barpo etamiz.-Toshkent: O’zbekiston,2016.
   
3. 
   Mirziyoyev Sh.M.Buyuk kelajagimizni mard va oliyjanob xalqimiz bilan birga quramiz.-Toshkent: O’zbekiston,2017.
   
4. 
   Mirziyoyev Sh.M.Qonun ustivorligi va inson mafaatlarini ta’minlash- yurt taraqqiyoti va xalq farovonligining garovi.-Toshkent: O’zbekiston,2017.
   
5. 
   O’zbekiston Respublikasi Prezidintining “O’zbekiston Respublikasini yanada rivojlantirish bo’yicha Xarakatlar srtategiyasi” to’g’risidagi Farmoni (Xalq so’zi.2017 yil,8-fevral)
   
6. 
   O’zbekiston Respublikasi Prezidintining qarori “Oliy ta’lim tizimini yanada rivojlatirish chora-tadbirlari” to’g’risidagi Farmoni (Xalq so’zi. 2017 yil,21-aprel)
   
7. 
   Аydаrоv G. Yazыk оrхоnskiх pаmyatnikоv drevnetyurkskоy pismennоsti VIII vekа. Аtmа-Аtа, 1971.
   
8. 
   Abdurahmonov G‘., Shukurov SH., Mahmudov Q. O‘zbek tilining tarixiy grammatikasi. – T.: O‘qituvchi, 2008.
   
9. 
   Kоnоnоv А. Grаmmаtikа yazыkа tyurkskiх runicheskiх pаmyatnikоv VII-IX vv.. -L., 1980.
   
10.