O’zbekistоn respublikasi оliy va o’rta maxsus ta`lim vazirligi

O‘rtacha va haqiqiy issiqlik sig‘imi

Issiqlik sig‘imini c simvoli bilan belgilaymiz. Issiqlik sig‘imining keltirilgan ta’rifidan

ekanligi kelib chiqadi.
Bu yerda t₁ – boshlang‘ich temperatura; t₂ – oxirgi temperatura;
q_1–2 – t₁ temperaturadan t₂ temperaturagacha isitish jarayonida modda miqdori birligiga keltirilgan issiqlik.
Issiqlik sig‘imi o‘zgarmas kattalik emas. Temperatura o‘zgarishi bilan u o‘zgaradi, shuning uchun ham nisbat yordamida aniqlanadigan issiqlik sig‘imi haqiqiy issiqlik sig‘imi deb aytiladigan issiqlik sig‘imidan farqli o‘laroq t₁–t₂ temperaturalar intePvalidagi o‘rtacha issiqlik sig‘imi deb aytiladi.

Massaviy, molyar va hajmiy issiqlik sig‘imi

Termodinamikada issiqlik sig‘imi massaviy, molyar va hajmiy issiqlik sig‘imlariga ajratiladi. Moddaning massasi birligining temperaturasini 1S ga o‘zgartirish uchun zarur bo‘lgan issiqlik miqdori massaviy issiqlik sig‘imi deb aytiladi:

Moddaning hajm birligiga keltirilgan issiqlik sig‘imi hajmiy issiqlik sig‘imi deb aytiladi:

Moddaning bitta moli (yoki kilomoli) ga keltirilgan issiqlik sig‘imi molyar issiqlik sig‘imi deb aytiladi:

Yuqoridagi kattaliklar o‘rtasida quyidagidek bog‘liqlik mavjud:
c=c/; ()

c¹=c/22,4 ()

va

c¹= c ()

bunda ρ_n – gazning normal sharoitdagi zichligi.
Gazning o’rtacha issiqlik sig’imi quyidagiga teng:
Jismning T temperaturadagi haqiqiy issiqlik sig’imi:
Sistemadagi jarayon o’zgarmas hajmda borganda issiqlik sig’imi izoxoroviy deyiladi va С_v bilan belgilanadi, o’zgarmas bosim ostida borganda esa izoboraviy deyiladi va C_p bilan belgilanadi.
C_p va C_v lar orasidagi bog’liqlik Mayer formulasi orqali ifodalanishi mumkin:

yoki

Shuningdek k – a diabit ko’rsatgich.