Oʻzbеkiston rеspublikаsi oliy vа oʻrtа mаxsus tа’lim vаzirligi

38-rasm
Joyning relefini topografik tasvirga olish va ma’lumotlarni qayta ishlash
Joyning relefi foydali qazilmaning joylashish holatiga qarab yer yuzasidagi 
chegara hududlar va transport yo‘llari loyihalanadi hamda foydali qazilma 
joylashgan joyning abrisi hosil bo‘ladi.(38-rasm)
.
Credo dasturi boshqa 
dasturlardan tasvirlash usuli bilan farq qiladi. U tasvirlash usullari yordamida 
fazoviy tasavvurini kengaytiradi, tasvirlarni yasash va oldindan yasalgan tasvirlarni 

---

194 
o'qiy bilishi hamda amaliyotdagi turli muhandislik masalalarini yechishga yordam 
beradi. Credo dasturi qonun-qoidalari bilan nafaqat mavjud narsalarni, balki 
tasavvur qilinadigan predmetlarni ham tasvirlash mumkin. Fazodagi shakllarning 
tekislikdagi tasvirlari rasm geometriyaning qonun-qoidalari asosida hosil qilinadi. 
Bu rasmlar orqali joyning fazoviy shaklini chizish va o'lchamlarini aniqlash 
mumkin. Rasmlar yordamida geometrik shakllarga tegishli stereometrik masalalar 
ham yechiladi. Marksheyder muhandislar mavjud muamolarni to‘liqligicha faqat 
rasmlar yordamida hal eta oladilar. Rasmlar asosida barcha muhandislik inshootlari 
quriladi, uzlikli va uzliksiz transport yo‘lari, kon ag‘darmalarning aniq va behatar 
joylashtirish va hokazolar ishlab chiqariadi. 
Credo dasturida taxeometrik tasvirlash yordamida joyning relefi izogipsalari 
hosil qilinadi (39-rasm). 
39-rasm
Relefning raqamli modelini tuzish.
Ushbu izogipsalarning barcha geometrik xossalari ularning rasmlaridan 
olingan ma'lumotlaridan aniqlasa bo'ladi. Shuning uchun ham izogipsa rasmlarini 
ularning geometrik xususiyatlarini o'zida aks ettiruvchi tekis geometrik modellar 
deb qabul qilish mumkin. Ushbu dasturning yana bir afzalik tarafi u izogipsalar 
orqali joyning 3D modelini hosil qiladi. Ushbu 3D modell boshqa dasturlar 
natijasida yaratilgan modellardan aniqroq (40-rasm). 

---

195