Oʻzbеkiston rеspublikаsi oliy vа oʻrtа mаxsus tа’lim vаzirligi

Masalaning taklif etiladigan echimi. 
―Data Ist.‖ ma‘suliyati cheklangan jamiyat tomonidan informasiyani ketma-
ket o‘zgartiruvchi texnologiyadan foydalanuvchi dastur ishlab chiqilgan. (11,22-
bet ARCREUIEW №4, 2003 y) 
1)
MapInfo dasturi va uning ob‘yektli moduli faylidan kerakli 
informasiyani ajratib olib, XML faylida saqlash. 
2)
MapInfo jadvallarini ArcGAT ma‘lumotlariga eksport qilish ya‘ni, 
TAB jadvallarini SHP ga o‘tkazish. 
3)
Ajratib olingan ma‘lumotlarni ArcMap loyihasiga o‘zgartirib, 
barcha ko‘rsatmalar bajarilgandan keyin ushbu loyihani saqlash. 
MapInfo loyihasidagi o‘zgatirilgan informasiyalar MapBasicda yozilgan 
modul yordamida eksport qilinadi. U MapBasicda (MBX-kengayishli) ilovasining 
kompillashtirilgan fayli hisoblanadi. Ushbu modul boshqaruv dasturlari orqali 
avtomatik ravishda ishga tushiriladi. Undan keyin MapInfo yopilib, uning tematik 
qatlamlariga xos bo‘lgan parametrlarni ajratib olish uchun loyiha fayli (WOR) 
qayta ishlanadi. Agarda MapInfoning rus tilidagi versiyasi qo‘llanilsa XML fayli 
kodirovkasini (866 dan UTF-8ga) o‘girishga to‘g‘ri keladi. 
Amalda, keltirilgan tartibda ishlatilgan dasturning natijasi o‘laroq, MapInfo 
loyihasi to‘g‘risidagi informasiyani o‘zida mujassam etgan XML formatdagi oraliq 
faylni yaratish bo‘ladi. 
MapInfo loyihasidan ajratib olinadigan asosiy (kalit) informasiyaga 
quyidagilar kiradi: 

---

171 
-
qatlamlar soni; 
-
tematik qatlar soni; 
-
xarita masshtabi; 
-
asosiy o‘lcham birliklari; 
-
proeksiya; 
-
qatlamlar va qatlar uchun informasiya: qatlamlarni tasvirlash va yozuvlar 
uchun minimal va maksimal masshtablar, qatlamlardagi har bir ob‘yekt 
uchun simvollar ularning har bir MapInfo (TAV) jadvalidagi ro‘yhati, 
qatlamlarning turi; 
-
taxeometrik informasiya qatlamlarining parametrlari: turlari (ranges, 
density, graduated), jadval xoshiyasi, simvollar, qiymatlar diapazoni; 
-
boshqa parametrlari. 
Ikkinchi bosqichda MapInfo jadvallari ArcGAT ma‘lumotlariga eksport 
qilinadi, ya‘ni TAV jadvallari ShPga o‘tkaziladi. Bunda proeksiyalar to‘g‘risidagi 
informasiya saqlanadi. Undan keyin ArcMap ilovasi ishga tushiriladi va maxsus 
ishlab chiqilgan kengayishlik yordamida kerakli ob‘yektlar shakllanib, 
ma‘lumotlar qatlami jalb qilinadi, qatlamlar uchun tasvirlashning xos parametrlari 
o‘rnatiladi. Bajarilgan ishning natijalari bu – ArcMap loyihasining fayli, SHeyp-
fayl va log-fayllar to‘plami, ularda dasturlarning ishi to‘g‘risidagi informatsiyalar, 
shu jumladan, birlamchi loyihaning o‘zgartirilmagan tasniflarning ro‘yhati 
mujassamlangan bo‘ladi. 
Oxir oqibatda, MapInfodagi yakuniy mahsulot (masalan joy xaritasi) 
ArcGAT imkoniyatlaridan samarali foydalanganligi tufayli takomillashgan holda 
bosmaga uzatilishi mumkin bo‘ladi. 
Demak, ArcGISda dasturiy paketining imkoniyatlari MapInfo loyihasiga 
nisbatan kengroq. Loyihalarning o‘xshashligiga avtomatik ravishda erishish 
imkoni qolmaganda, ArcGAT kerakli o‘xshashlikni boshqa usulda qo‘lga kiritish 
imkonini qoldiradi. 

---

172 
Ko‘rilgan ikkita GAT orasidagi ba‘zi bir farqlarni ajratadigan 
(o‘tkaziladigan) informasiyaning maxsus ro‘yhatini tuzish orqali baratarf etsa 
bo‘ladi. Bu ro‘yhat kelajakda informasiyalarni ArcGAT ma‘lumotlari moduliga 
aniqroq moslashtirish uchun xizmat qilish mumkin. Taklif etilgan texnologiyaning 
sezilarli afzalligi XML – faylini yaratishidir, Chunki undan kelajakda loyihani 
sozlash uchun foydalansa bo‘ladi.