Oʻzbеkiston rеspublikаsi oliy vа oʻrtа mаxsus tа’lim vаzirligi

Ma’lumotlarni umumlashtirishi 
– ma‘lum atribut qiymatlarining tengligi 
asosida, masalan, hududlarni zonalashtirishda qo‘llaniladi.
Guruhlashtirishga yana bir misol sifatida bu tematik qatlam ob‘yektlarni 
birlashtirishdir.
Geometrik 
funksiyalar. 
Ularga 
ob‘yektlarning xarakteritikalarini yoki 
ob‘yektlarning fazoda bir-biriga nisbatan joylashuvini fazo va tekislikdagi analitik 
geometriya formulalari asosida hisoblash kiradi. Masalan, tekislikdagi ob‘yektlar 
uchun uzunliklari, hamda ob‘yektlar orasidagi masofalar hisoblanadi. 
Overley funksiyalari
– (qatlamlarning ustma-ust keltirilishi) eng keng 
tarqalgan va samarali vositalaridandir. Ikki tematik qatlamning ustma-ust 
keltirilishi natijasida bu qatlamning grafik kompozitsiyasi bo‘lgan qo‘shimcha 
qatlam hosil bo‘ladi. Tahlil qilinayotgan ob‘yektlar turli tiplarga (nuqta, chiziq, 
poligon) tegishliligini e‘tiborga olsak turli tahlil formalari mavjudligi kelib chiqadi; 
nuqta nuqtacha, nuqta poligoncha va h.k.
Bufer zonalar qurish
. Ob‘yektlar 
yaqinliligini tahlil qilishning 
vositalaridan biri bufer zonalar qurishdir. Bufer zonalar deganda berilgan ob‘yekt 
chegaralaridan chegaralari ma‘lum masofada yotuvchi rayonlar (poligonlar) 
tushuniladi. Bunday zonalar chegaralari mos bo‘lgan tavsiflar tahlili asosida 
hisoblanadi. Bufer zona kengligi o‘zgarmas yoki o‘zgaruvchan bo‘lishi mumkin. 
Masalan, elektromagnit nurlanish manbai atrofidagi bufer zona doira shaklida 
zavod trubalaridan chiqadigan tutundan ifloslanish zonasi shamol yo‘nalishiga mos 
ravishda ellipsga yaqin formaga ega bo‘ladi. Quyida qanday qilib buffer zonalarni 
hosil qilishni ko‘rib chiqamiz. Buning uchun dastlab Ma‘lumotlar freymi
tablitsasidan buffer zona qilish ob‘yektlari tanlanadi (25a-rasm). 

---

107