Oʻzbеkiston rеspublikаsi oliy vа oʻrtа mаxsus tа’lim vаzirligi

c) shundan so'ng, saqlangan rastrli tasvir ArcMap-dasturiga yuklanadi, 
ma'lumot qo'shish tugmasi orqali (
Добавить данные
) тугмаси
 yordamida 
tasvir qo’shiladi (55-rasm). 
 
55-rasm. Rastrli tasvirni ArcMap-dasturiga yuklash 
Rastrli qatlamning qurilishi haqida so'ralganda, "Дa" deb javob beriladi. 
d)
 
rastrli tasvir uchun proyektsiya tanlash. 
Agar ma'lumotlar to'plamining koordinata tizimi ma'lum, lekin u 
o‘rnatilmagan bo'lsa, bunda ma'lumotlarning proyektsiyasini belgilash uchun 
ArcToolbox-
da 
Define Projection 
vositasidan foydalanish kerak.
Buning uchun 
tugmani bosib ArcToolbox-ni ishga tushirib, rastrli 
tasvir uchun proyektsiya tanlanadi, ―
Задать проекцию‖ tugmasi bosiladi
(56-

---

210 
rasm). Agar oldingi yaratilgan qatlamlarda koordinata tizimi mavjud bo‘lsa, 
ularning 
KT – ―geodatabazasidan‖ 
import qilib olinadi. 
56 - rasm. ArcToolbox-da koordinata tizimini tanlash 
Rastrning proyektsiyasi aniqlagandan so'ng, u chap oynadan tanlab olinadi, 
so‘ngra sichqonchaning chap tugmachasi bosilib — 
Приблизить к слою-
ni 
tanlanadi va tasvir yiriklashtiriladi (57-rasm). 
 
57-rasm. Tasvirni ekranda ko’rish 

---

211 
Rastrli tasvir yuklangach, uni real koordinatalarga bog'lash (transformatsiya) 
zarur. Buning uchun dastlab (
Georeferencing (editor)
) 
asboblar panelini 
yoqish kerak (asboblar panelidan bo‘sh turgan joydan-
Пространственная 
привязка
). 
Agar kiritilgan rastrli tasvir 
Yandex
-ga yoki 
Google Earth 
dasturlari 
yordamida olingan bo‘lsa, u holda tasvirda yahshi ko‘rinadigan joylarga 
koordinatalarni belgilab olish kerak. Tanlangan nuqtalar bir-biridan aniq ajralgan, 
iloji boricha rastrli tasvirni qamrab olsin. Bunda kamida 4 ta, ko‘pi bilan 10 ta 
tayanch nuqtalar tanlab olinadi. 
Keyin, ArcMap-da, 
Пространственная привязка 
asboblar panelida 
Пространственная привязка 
 
"Fit to Display" tugmachasi bosiladi va 
boshqarish nuqtalarini qo'shish uchun 
"Добавить контрольные точки"
tugmasi 
tanlanadi. 
Rastrdagi birinchi nuqtaga nuqta qo'yiladi, - sichqonchaning o'ng 
tugmachasini bosib, kenglik va uzoqlik kiritiladi -
ПКМ — Входные DMS (ГМС) 
широты и долготы 
(58-rasm).