Oʻzbеkiston rеspublikаsi oliy vа oʻrtа mаxsus tа’lim vаzirligi

3D 
modellari geometric ob‘yektlar to‘g‘risidagi informatsiyalar, 
2D 
modelli xaritalar, aero va fotogrammetrik suratlar hamda joylardagi o‘lchashlar 
natijalari bo‘yicha shakllantiriladi. Shaharlarning
3D
modelini yaratishda 
fotorealistik teksturalardan foydalanish samarali omil hisoblanadi [44,-b.311-315]. 
Ularni qo‘llashning quyidagi ikkita tan olingan afzalligi bor: 
1.
3D 
modellarda qo‘llaniladigan fotorealistik teksturalash atrof muhitni 
mavjud borliqqa eng o‘xshash bo‘lgan tasvirini yaratish imkonini 
beradi. 
2.
Teksturalash geometrik modelda mavjud bo‘lmagan informatsiyani 
o‘zida mujassamlab, tasvirlanayotgan sirtlarning detallari va yaratilgan materiallari 
haqidagi ma‘lumotlarni bera oladi. 
Ko‘rilgan usul nafaqat rekonstruksiya qilingan sirt, balki har bir sirti mavjud 
bo‘lgan ob‘yekt bilan aniq amallar (o‘zgartirish, tahrir qilish, o‘chirish, atributiv 
informatsiyani tirkab qo‘yish) bajarishni ta‘minlaydi. 

---

135 
Shunday qilib, uch o‘lchamli modellash jarayoning tahlilidan ma‘lum 
bo‘ldiki, sifatli va ishonchli ma‘lumotlarni 
3D
modellash uchun to‘plash, qayta 
ishlash va qo‘llashning texnik jihatlari ham uzoq vaqtlar muammoli masala bo‘lib 
qolaveradi. 
3D- 
modellash uchun zarur bo‘lgan apparaturalar ishlab chiqilgan va 
kun sayin takomillashmoqda. Asosiy hal qilinishi kerak bo‘lgan dolzarb masala bu 
xilma-xil 
ma‘lumotlar to‘plamidan foydalanib, 
3D-
modellari
 
tuzishning 
avtomatizatsiyalashgan texnologiyalarini ishlab chiqish. 
Nazorat savollari 
1-
Modellarni tasnifini keltiring? 
2-
Modellanadigan ob‘yekt qanday xossalarga ega bo‘lishi kerak? 
3-
Modellarga qanday talablar qo‘yiladi? 
4-
Qaysi operatsiyalar GATda avtomatizatsiyalashgan tarzda amalga 
oshiriladi? 
5-
Ob‘yektning oriyentatsiyalashgan modellariga ta‘rif bering. 
6-
Geografik maydon modellariga misollar keltiring. 
7-
Fazoviy ob‘yektlarning modellari nima uchun yaratiladi? 
8-
Fazoviy ma‘lumotlarning modellarini ta‘riflab bering. 
9-
Giperfazoviy modellash usullarini keltiring? 
10-
Vektorli modellar qanday yaratiladi? 
11-
Rastrali modellarning afzalliklari nimada? 
12-
Grid nima va u qayerda qo‘llaniladi? 
13-
Vektorizatsiyalashning rasterizatsiyalashdan farqi nimada? 
14-
Digitayzer nima uchun qo‘llaniladi? 
15-
Uch o‘lchamli modellash zarurati nimadan iborat? 

---

136