O’zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta`lim vazirligi

O ‘quv jarayonini samarali boshqarish va tashkil etish asosiga
qurilgan pedagogik texnologiyalar
G.K. Selevko pedagogik texnologiyani rejalashtiriladigan natijalar bilan birga boshqariladigan tizim deb ta’riflaydi. Texnologik jarayon tuzilmasini xborotlarning uch asosiy harakat yo‘nalishi bilan tavsiya etiladi. O`qitishning texnologik jarayoni tuzilmasi

1. Asosiy shahobcha —mazmunning harakati bo‘lib, u axborotning manba (o‘qituvchi)dan qabul qiluvchi (talaba)ga uzatish (o‘quvchilar e’tiboriga uzatish, o‘quv-bilish faoliyatiga rahbarlik qilish, o‘quvchilar tomonidan bilimlami idrok etish, o‘zlashtirish va mustahkamlash). Unda axborotlami qo‘shimcha boshqarish manbalari — kitoblar, texnik vositalar, kompyuterlar va o‘quvchi tomonidan ulami mustaqil idrok etish (o‘z-o‘zini boshqarish jarayoni) muhim holat hisoblanadi.

2. Boshqarishga ta’sir o‘tkazish shahobchasi. U o ‘z ichiga rejalashtirishni strategik va taktik), ta’limiy axborotlarning asosiy psixologik harakati korreksiyasini qamrab oladi.
3. Jarayonlar haqidagi (qayta bog‘lanish, nazorat, baholash, qo‘shimcha axborotlar shahobchasi) axborotlar o‘qituvchidan o‘quvchiga uzatilish shahobchasi.
O ‘quv jarayonining samaradorligi:
• o`quv axborotlari mazmunining eng maqbul tuzilmasi;
• boshqarish samaradorligi va bilish faoliyatini tashkil etish;
• axborotlam i o ‘zlashtirishda individu al o`z-o*zini boshqarish imkoniyatlaridan foydalanish;
• axborotlami oizlashtirishning samarali nazoratini tashkil etishga bog`liq.
Tayanch sxemalar izohidan foydalangan holda istiqbolli o‘qitishni boshqarish S.N.Lisenkova texnologiyasi. Bu texnologiya asosida quyidagilar yotadi:
• hamkorlik pedagogikasiga bo*lgan shaxsiy yondashuv;
• o` zla sh tirish (m u va ffa q iya t) - o t qitish ja r a y o n id a b o la la r rivojlanishining eng muhim sharti;
• sinfdagi fayz: xayrixohlik, o izaro yordam;
• xatolaridan ogoh qilish, lekin xatolar ustida ishlash emas;
• o'quv materialining ketma-ketligi, izchilligi;
• vazifaning har bir o‘quvchiga qulayligi va ularga alohida-alohida bo`lib berilishi;
• asta-sekin to`liq mustaqillikka oitish;
« bilag`on o`quvchi vositasida bilmaydigan o'quvchilarni o‘qitish. .N.Lisenkova metodikasining xususiyati shundaki, qiyin mavzular dasturda belgilangan soatlarda emas, balki undan oldin o‘rganila boshlanadi. Bu istiqbolli tayyorgarlikdir.
Istiqbolli tayyorgarlik o‘rganilishi yaqinlashib kelayotgan qiyin mavzulami yo‘l-yo‘lakay o‘tishning boshlanishidir. Umumlashtirish bu muayyan bilim lar asosidagi mavzuni umumlashtirishdir

“ZINAMA–ZINA” METODI

Mashg‘ulotni o‘tkazish tartibi:

• 
  o‘qituvchi o‘quvchilarni mavzular soniga qarab 3-5 kishidan iborat kichik guruhlarga ajratadi (guruhlar soni 4 yoki 5 ta bo‘lgani ma’qul);
  
• 
  o‘quvchilar mashg‘ulotning maqsadi va uning o‘tkazilish tartibi bilan tanishtiriladi. Har bir guruhga kog‘ozning chap qismida kichik mavzu yozuvi bo‘lgan varaqlar tarqatiladi;
  
• 
  o‘qituvchi a’zolarini tarqatma materialda yozilgan kichik mavzular bilan tanishishlarini va shu mavzu asosida bilganlarini flomaster yordamida kog‘ozdagi bo‘sh joyiga jamoa bilan birgalikda fikrlashib yozib chiqish vazifasini beradi va vaqt belgilaydi;
  
• 
  guruh a’zolari birgalikda tarqatma materialda berilgan kichik mavzuni yozma (yoki rasm, yokio‘quvchizma) ko‘rinishida ifoda etadilar. Bunda a’zolari kichik mavzu bo‘yicha imkon boricha to‘laroq ma’lumot berishlari kerak bo‘ladi.
  
• 
  tarqatma materiallar to‘ldirilgach, guruh a’zolaridan bir kishi taqdimot qiladi. Taqdimot vaqtida guruhlar tomonidan tayyorlangan material, albatta, auditoriya (sinf) doskasiga mantiqan tagma-tag (zina shaklida) ilinadi;
  
• 
  o‘qituvchi guruhlar tomonidan tayyorlangan materiallarga izoh berib, ularni baholaydi va mashg‘ulotni yakunlaydi.