Педагог ўзида қуйидаги креативлик малакаларини намоён эта олади:
- бажариладиган вазифанинг моҳияти ва аҳамиятини белгилай билиш;
- масаланинг қўйилишини таҳлил қила олиш;
- масалани ҳал қилиш режасини тузиш;
- масалани ҳал қилишда самарали методлар (анализ, синтез, индукция, дедукция, таққослаш ва б.)ларни қўллаш;
- масалани ҳал қилиш усулларини танлай олиш;
- қабул қилинган қарорнинг тўғрилигини асослаш ва қайта текшириш;
- масалани ҳал қилишда кичик тадқиқот (изланиш)ни олиб бориш;
- масалани ҳал қилиш шароити, жараённинг бориши ва масала ечими якунларини умумлаштиришга оид далилларни расмийлаштириш
Илмий-тадқиқот ишлари, илмий ёки ижодий лойиҳаларни амалга ошириш
ҳам педагогнинг креативлик потенциалини ривожлантиради. Натижада педагог:
- ижодий фикрлашга одатланади;
- илмий-тадқиқот фаолиятини олиб бориш кўникмаларини пухта ўзлаштиради;
- педагогика ёки мутахассислик фани ютуқлари, илғор тажрибалардан фойдаланиш имкониятларини мустақил таҳлил қилади;
- педагогик жамоа томонидан олиб борилаётган илмий тадқиқот ва ижодий лойиҳаларни бажаришда фаол иштирок этади
Педагогнинг креатив потенциали қуйидаги таркибий асосларни ўз ичига олади
Педагогнинг кративлик потенциали даражасини аниқловчи мезонлар қуйидагилар саналади
Рефлексив-баҳолаш (бунда шахсий ижодий фаолият моҳиятини англаш, ўз-ўзини таҳлил қилиш ва ўз-ўзини баҳолаш кўзга ташланади)
Тезкор-фаолиятли ёндашув (ўзида маълум фикрий-мантиқий фикрлашга доир ҳаракатлар, шунингдек, амалий (махсус, техник, технологик) фаолият усулларини ифодалайди)
Мазмунли ёндашув (ўзида педагогик, психологик, махсус ва инновацион характердаги БКМни акс эттиради)
Мақсадли-мотивли ёндашув (қизиқиш ва мотивлари, фаолиятни ташкил этишга интилиш қадрият, у педагогнинг ижодий фаолиятида кўзга ташланади)
Устувор тамойиллар
Креативликнинг ёрқин намоён бўлиши
Шахснинг индивидуал хусусиятлари ва ҳаётий фаолиятда орттирган сифатларининг ўзаро уйғунлиги
Имкониятларни ошириб бориш Индивидуалликка эришиш
Бир бутунлик, изчиллик, тизимлилик
Муаммоли характерга эгалик Ижодий йўналтирилганлик
Pedagogning xususiy qobiliyatlariga bilim, malaka va ko‘nikmalarni egallash faoliyati va shaxsni tarbiyalash qobiliyati ham tegishlidlr. 0 ‘qitish, o‘iganish va o‘rgatish bo‘yicha qobiliyatlariga quyidagilar kiradi:
• talabani tushunishini ko'rish va sezjsh hamda bunday tushunishning darajasini va xarakterini oimatish qobiliyati;
• o‘quv materialini mustaqil tanlab olish hamda o'qitishning samara beruvchi usul va metodlarini belgilash qobiliyati;
• materialni yetarli bayon qilish hamda uning barcha talabalar tushunarliligini ta minlash qobiliyati;
• talabalarning individualligini hisobga olgan holda o'qitish jarayonini tashkil etish qobiliyati;
• o'qitish jarayonida pedagogik texnologiyalardan foydalanish qobiliyati;
• talabalarning katta odimlar bilan rivojlanishini tashkil etish qobiliyati;
• o'zining pedagogik mahoratini takomillashtirish qobiliyati;
• owning tajribasini boshqalar bilan baham ko'rish qobiliyati;
• mustaqil ta’lim olish va mustaqil takomillashish qobiliyati.
Pedagogik jarayonga qaratilgan pedagogik qobiliyatlarga quyidagilar kiradi:
• boshqa insonning ichki holatini to'ffri baholash, unga hamdardlik bildirish, hamnafas boila olish qobiliyati (empatiya qobiliyati);
• taqlid qilish uchun namuna bo'lish qobiliyati;
• tarbiya jarayonida individual xususiyatlami inobatga olish qobiliyati;
• muloqotning lozim topilgan uslubini hamda o‘z o'mini topish, kelisha olish qobiliyati;
• hurmat qozonish, ya’ni talabalar o'rtasida obro'ga ega bo`lish qobiliyati.
Pedagogik qobiliyatlar ichida pedagogik muloqotga bo‘lgan qobiliyat alohida ajralib turadi.
0 ‘qituvchining talabalar bilan davomiy va samarali aloqalarini tashkil etishni kommunikativ qobiliyat bilan bog‘laydilar.
Do'stlaringiz bilan baham: |