O‗zbekiston respublikasi oliy va o‗rta maxsus ta‘lim vazirligi

Yusuf Hamadoniy ta‘limoti
muhim rol o‗ynaydi. Hamadoniy ta‘limotida vatanparvarlik g‗oyalari o‗z ifodasini 
1
Чориев З., Аннаев Т., Муртазоев Б., Аннаев Ж. Ал-Ҳаким ат-Термизий. Тошкент: Янги аср авлоди. 2008 йил. 
26 бет. 

---

104 
topgan. Uni pir deb bilgan shogirdlaridan 213 tasi mashhur shayxlar bo‗lib etishgan 
ekanlar. Hamadoniy ta‘limotidan O‗rta Osiyoda ikki tasavvuf maktabi-yassaviylik va 
naqshbandiylik kelib chiqadi.
Yusuf Hamadoniy (1048 - 1141) 
Eronning Hamadon shahri yaqinidagi 
Buzanjird qishlog‗ida tug‗iladi. Dastlabki bilimlarini Hamadon va Bag‗dodda oladi. 
Shayx Abu Ali 
Farsadiyga 
shogirddikka tushadi. Abu Ishoq Sheroziydan ilm-irfon 
sirlarini o‗rgangan, Isfaxon va Samarqanda hadis tinglagan va tasavvuf ta‘limotiga 
ixlosmand bo‗lgan. U zohiriy va botiniy deb atalmish sohalarni Abu Ishoq Sheroziy, 
Abdullox Juvayniy va Xasan Simoniy kabi zamonasining 
etuk oriflaridan 
o‗rgandi, 
Abdulqodir Giloniy (G‗afs ul a‘zam), Muhammad G‗
azzoliy, 
Hamiduddin Multoniy 
kabilar bilan bevosita muloqot qildi.
Yusuf Hamadoniy umrining katta qismini O‗rta Osiyoda o‗tkazgan. U 
hunarmandchilik-kosibchilik bilan shug‗ullangan. Buxoroda maxsus xonaqoh, 
(―Xuroson 
ka‘basi‖) qurdirib, o‗sha erda shogirdlarga dars bergan. Hamadoniy 
ta‘limotida vatanparvarlik g‗oyalari o‗z ifodasini topgan. Uni 
pir 
deb bilgan 
shogirdlaridan 213 tasi mashhur shayxlar bo‗lib etishganl
ar. 
Ulardan Abdulholiq 
G‗ijduvoniy va Xoja Ahmad Yassaviy alohida 
o‗rin 
tutadilar. Hamadoniy 
ta‘limotidan O‗rta Osiyoda ikki tasavvuf 
maktabi - 
yassaviylik va naqshbandiylik 
kelib chiqadi. Farididdin Attor
o‗zining ―Tazkirat ul avliyo‖ asarida uni mashhur 
shayxlar qatorida eslab, uning tasavvuf ta‘limotining yirik namoyandasi Mansur 
Halloj tarafdorlaridan biri bo‗lganligini ta‘kidlaydi.
Hamadoniyning ―Rutbat ul hayot‖ (―Hayot mezoni‖) asarini nashrga 
t
ayyorlagan 
Amin Riyohiy hamda shu asarni turkchaga tarjima qilgan Najdat 
Tusunlarga 
ko‗ra, Yusuf Hamadoniy ―Rutbat ul hayot‖, ―Kashf‖, ―Risola dar 
odobi 
tariqat‖, ―Risola fi anal kavna musaxxarun lil inson‖, 
―Risola dar 
hxlok 
va 
munojot‖ asarlarining 
muallifidir.
Shayx 
Yusuf Hamadoiiy 1141 yili 
Bomiyon shahrida vafot etdi. 
Shayxning 
vasiyatiga 
ko‗ra jasadi Marvga ko‗chirildi va dafn etildi.
O‗rta 
Osiyo hududida birinchi vujudga kelgan so‗fiylik 
oqimi