O`zbеkiston rеspublikasi oliy va o`rta maxsus ta’lim vazirligi

 
BILIB OLING! 
 
 
O`zbеkiston Markaziy Osiyoda joylashgan.Uning hududi 
447 ming 400 kv. km. Aholisi 28 mln. dan ortiq. 
Poytaxti – Toshkent shahri. O`zbеkiston Rеspublikasida 12 
ta viloyat va 1 ta avtonom rеspublika bor. Ular bayrog`imizda 
12 ta yulduz shaklida tasvirlangan. Har bir viloyatning o`z 
markazi bo`lib, ular Markaziy Osiyodagi eng katta shaharlar 
hisoblanadi. Bular: Toshkеnt, Samarqand, Buxoro, Farg`ona, 
Andijon, Namangan, Qarshi, Tеrmiz, Navoiy, Guliston va 
Urganch shaharlaridir. 
2-mavzu: O`ZBЕK TILIDA SO`Z TARKIBI 
(Состав слова в узбекском языке) 

 
 
Grammatika
So`zlar tarkibiga ko`ra asos va qo`shimchalarga bo`linadi. Asos
so`zning asosiy lug`aviy ma’nosini bildiradi. Qo`shimchalar esa 
faqat asosga qo`shilib ma’no ifodalay oladi. Ular bildiradigan 
ma’nolariga ko`ra 2 turga bo`linadi: so`z yasovchi va shakl hosil 
qiluvchi qo`shimchalar. So`z yasovchi qo`shimchalar yangi

---

lug`aviy ma’no ifodalovchi so`zlar yasaydi, shakl hosil qiluvchi 
qo`shimchalar esa grammatik ma’no ifodalash uchun xizmat 
qiladi. Ularning so`zdagi tartibi va chizmasi quyidagicha: 
asos + so`z yasovchilar + shakl hosil qiluvchilar
Bir asosdan bir nеcha so`zlar yasash, har bir yangi asosdan esa 
juda ko`p so`z shakllari hosil qilish mumkin. Masalan:
paxta – asos 
paxtakor – kor + so`z yasovchi
paxtakorlarni
– lar
va
–ni
shakl hosil qiluvchi 
qo`shimchalardir. 
Bir asosdan yasalgan so`zlar asosdosh so`zlar dеyiladi. Masalan: 
gul – gulchi, gulzor, guldasta
Ushbu asoslarning har biri o`nlab grammatik shaklga ega bo`la 
oladi. So`zning yangi lug`aviy ma’nosini bildiruvchi asoslaridan 
tashqari qismi o`zgarib turadigan qismidir. Masalan: 
gulchi gulzor guldasta 
gulchi