O'zbekiston respublikasi oliy va o'rta maxsus ta’lim vazirligi

Q O V U R G 'A L A R N IN G U M U R T Q A L A R V A T O ‘SH SU Y A G I
B IL A N Q O ‘SH IL IS H I
Qovurg'alar orqa uchi va do'mboqlari ko'krak umurtqalariga ustma- 
ust turgan tanalarining oralig'i va ko'ndalang o'siqlari bilan bo'g'im
hosil qilib birlashadi.
Qovurg'alaming oldingi uchlari qovurg'a tog'ayi bilan qoplangan bo'lib, 
birinchi yetti jufti to'g'ridan-to'g'ri to'sh suyagi yonboshiga birlashsa, 
keyingi 8,9,10-juft qovurg'alar tog'aylari bir-biriga tutashib, qovurg'a 
ravog'ini hosil qilib, so'ngra to'sh suyagiga birlashadi, 11 va 12-juft 
qovurg'a uchlari, qorin devori muskullari oralig'ida erkin qoladi.
K O ‘K R A K Q A F A SI
Orqa tomondan 12 ta ko'krak umurtqasi, ikki yon tomondan 12 juft 
qovurg'alar va ularning oldingi uchlaridagi tog'aylar, old tomondan to'sh 
suyagi o'zaro boylamlar bilan birlashib, ko'krak qafasini hosil qiladi.
Ko'krak qafasida tepa va pastki teshiklar bo'lib, tepa teshik kichikroq, 
oldindan to'sh suyagi dastasi, ikki yondan I uzun qovurg'a va orqa 
tomondan 1 ko'krak umurtqasi bilan chegaralanadi, bu teshik orqali ke­
kirdak, qizilo'ngach, qon tomirlar va nervlar o'tadi. Pastki teshik yuqori 
teshikka nisbatan kattaroq bo'lib, uni orqadan XII ko'krak umurtqasi, 
ikki yondan XII juft qovurg'a va oldindan to'sh suyagining xanjarsimon
28-rasm . Ensa suyagi bilan I b o'yin
umurtqasi birlashuvi.
I
- k o 'n d a la n g b o y la m ; 2 - II b o 'y in
umurtqasi; 
J -
 tishsimon o'siq; 
4
 - qanolsimon
boylam; 5 - tishsimon nishab 
boylam.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

o ‘sig‘i chegaralab turadi, bu teshik 
qorin bo‘shlig‘idan diafragma orqali 
ajralib turadi. Ko'krak qafasining haj­
mi 
va 
sh ak li 
y o sh , jin s
va 
konstitutsiyaga qarab turlicha bo'ladi 
(29-rasm).
Ko'krak qafasi chaqaloqlarda pira- 
mida shaklida. Uning oldindan orqaga 
qaragan hajmi ko'ndalang o'lchovga 
nisbatan kattaroq bo'ladi. To'sh osti 
burchagi keng, o'tmas burchak hosil 
qilib joylashadi. Ayollarning ko'krak 
qafasi esa erkaklamikiga qaraganda bir­
muncha kaltaroq va pastki qismi torroq.
O'rta yoshdagi erkaklarning ko'krak 
qafasi oval shaklda bo'lib, ko'ndalang 
o'lchovi kattaroq. To'sh osti burchagi 
esa to'g'ri burchak hosil qilib joylashgan.
Ko'krak qafasida yurak, o'pka va boshqa 
a’zolar o'mashgan. Ko'krak qafasi 
m uskullar yordam ida kengayib - 
torayib nafas olishga yordam beradi.