O'zbekiston respublikasi oliy va o'rta maxsus ta’lim vazirligi

arteriyasi; I -  ko'krak qafasining ichki arteriyasi; 2 -
qalqonsimon bez-bo'yin arteriyasi; 3 - qalqonsimon
bezning pastki arteriyasi; 4 - qalqonsimon bezning
ustki arteriyasi; 5 - til arteriyasi; 6 - y u z arteriyasi;
7 - j a g ' arteriyasi; 8. 9 -b o 'y in n in g ko'ndalang
arteriyasi; /0, / / - umurtqa arteriyasi; 
12 - ensa
arteriyasi; / 3 -  chakkaning yuza arteriyasi.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Tashqi uyqu arteriyasi 
umumiy uyqu arteriyasidan chiqqandan so ‘ng 
ikki qorinchali muskul orqa qorinchasining ichki tomonidan o ‘tib, ichki 
uyqu arteriyasining medial tom onidan yuqoriga ko'tariladi va uyqu 
uchburchagiga boradi. Bu yerdan ko'tarilib, pastki ja g ‘ suyagi bo'yni­
ning orqa tomonidan o'tadi va quloq oldi bezi bag'riga kiradi. Bu yerda 
arteriya o'zining oxirgi tarmoqlariga bo'linadi. Tashqi uyqu arteriyasi­
ning tashqi tomonidan til osti nervi va yuz nervi o'tadi. Ichki tomonida 
esa yuqori hiqildoq nervi bilan kesishadi. Tashqi uyqu arteriyasidan oldingi, 
orqa va yuqori tomonlarga boradigan 8 ta arteriya tomirlari chiqadi.
1. Q a l q o n s i m o n b e z n i n g u s t k i a r t e r i y a s i tashqi uyqu 
arteriyasining birinchi tarmog'i bo'lib, umumiy uyqu arteriyasi boshlanish 
joyining yaqinidan chiqadi va qalqonsimon bezning yuqori bo'lagiga borib 
tarqaladi, qo'shni arteriya tarmoqlari bilan tutashadi (anastomozlashadi).
2. T i l a r t e r i y a s i — til osti suyagining katta shoxi oldidan bosh­
lanib, til muskullariga boradi va boshqa arteriyalar bilan o'zaro tutashadi 
(anastomozlashadi). Til arteriyasi til osti so'lak beziga, til osti suyagiga 
va tanglay-bodomcha beziga tarqaladi.
3. Y u z a r t e r i y a s i — pastki ja g ' burchagining damida tashqi 
uyqu arteriyasidan boshlanadi va ikki qorinchali muskulning orqa qorinchasi 
bilan ja g ' osti bezining ostidan o'tib, pastki jag'ning pastki qirrasi orqali 
yuzga chiqadi va ko'tarilib, o g'iz burchagiga, so'ngra burun qanotining 
yonboshidan o'tib, ko'zning medial burchagiga borib, oxirgi tarmoqlarga 
bo'linadi. Yuz arteriyasidan tanglayning yuqoriga ko'tariluvchi arteriyasi 
chiqadi. Bundan tashqari, til osti so'lak beziga, og'iz bo'shlig'i diafragmasi 
bilan mayda so'lak bezlariga, pastki va yuqori lablarga tarmoqlar beradi. 
Yuz arteriyasining oxirgi tarm og'i (burchak arteriyasi) k o 'z medial 
burchagining oldidan chiqadi va ichki uyqu arteriya tarm og'i bilan 
qo'shiladi. Yuz arteriyasining hamma tarmoqlari ikkinchi (qarama-qarshi) 
tomondagi shu nomli arteriya tarmoqlari bilan keng anastomozlashadi.
4. E n s a a r t e r i y a s i tashqi uyqu arteriyasining orqa devoridan 
uyqu uchburchagi sohasida boshlanib, ensa muskullari orasidan o'tib, 
kallaning ensa qismiga boradi, teri ostida yuza joylashib, bir qancha 
tarmoqlarga bo'linadi va qarama-qarshi tomonning shu nomli arteriya 
tarmoqlari bilan qo'shiladi. Bu arteriyadan quloq suprasiga, miya pardasiga 
(bo'yinturuq teshik orqali kalla bo'shlig'iga kirib, ensa sohasidagi miyaning 
qattiq pardasiga tarqaladi) va shu sohadagi muskullarga tarmoqlar beradi.
5. Q u l o q n i n g o r q a a r t e r i y a s i tashqi eshituv yo'li yonidan 
o'tadi va kallaning tepa qismigacha borib tarqaladi. Bu arteriya quloq 
suprasining orqa qismi va kalla chekka sohasining o'rta quloq b o 'shlig 'i- 
ni qon bilan ta’minlaydi.
6. H a l q u m n i n g y u q o r i g a k o ' t a r i l u v c h i a r t e r i y a s i
tashqi uyqu arteriyasi stvolining boshlanish qismidan chiqib, halqum de-
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

vori bo'ylab yuqoriga ko‘tariladi va halqum muskullarini qon bilan ta’­
minlaydi.
7. C h a k k a n i n g y u z a a r t e r i y a s i tashqi uyqu arteriyasining 
oxirgi tarmoqlaridan biri bo'lib, yo'nalishi jihatdan uning davomidir. Bu 
arteriya tashqi eshituv yo'lining oldingi tomonidan yuqoriga ko'tariladi 
va chakkada teri ostida joylashadi.
8. J a g ' a r t e r i y a s i tashqi uyqu arteriyasining oxirgi y o 'g 'o n
tarmoqlaridan biri hisoblanadi. Pastki jag 'd a joylashgan tishlarga boruv­
chi arteriya pastki jag ' kanaliga kirib, pastki jag 'd a joylashgan hamma 
tishlarga, nog'ora bo'shlig'iga, quloq pardasi va tashqi eshituv yo'liga, 
chaynov va lunj muskullariga, ko'z kosasiga, tanglayga, burun bo'shlig'iga 
tarmoqlar beradi.