O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta'lim vazirligi

Ishni bajarish tartibi:
1. Qog’oz halqa orasidan qisqich bilan filtrni chiqarib, analitik
tarozida 0,1 mg aniqlikkacha og’irligini o’lchab yozing.

2. 
   Filtrni qog’oz halqa bilan birgalikda patronga joylashtirib, uni
   chang kamerasining maxsus teshigiga mahkamlang.
   

2. 
   Kameradagi changni qo’zg’atish uchun ventilyatorni ishlatib yuboring.
   

2. 
   Aspiratorni ishga tushirib, diafragma tugmasini burab so’rilayotgan
   havoniig hajmini 20 l/min ga keltiring.
   
3. 
   Aspirator bilan baravar sekundomerni ham ishlatib yuboring.
   

6. 
   2-3 minutdan so’ng aspiratorni sekundomer bilan bir vaqtda o’chiring va
   tajriba davom yetgan vaqtni minutlarda yozib oling.
   
7. 
   Patronni burab chiqarib oling va qog’oz halqani ochib, qisqich yordamida filtrni avaylab, undagi chang zarralari to’kilib ketmasligi uchun to’rt buklang.
   
8. 
   Filtrni analitik tarozida tortib og’irligini o’lchab yozib oling. Agar filtrning tajribadan oldingi og’irligi g₁, tajribadan keyingi og’irligini g₂ bilan belgilasak, filtr orqali o’tayotgan havoning hajmi V bo’lsa, unda havodagi changning kontsentratsiyasi quyidagicha topiladi,
   

(1)
Filtr orqali so’rilayotgan havoning hajmi tajriba davom yetgan vaqtni /t/ bir minut davomidagi so’rilgan havo hajmiga /Q/ ko’paytmasini 1000 ga nisbati bilan o’lchanadi, yani
(2)
Bunda ma’lumki Q l/min da, t minutlarda. Bu kattalikni m³ ga aylantirish uchun 1000 soniga bo’lish kerak.
Chang kontsentratsiyasini aniqlash uchun quyidagi umumlashtirilgan formuladan foylalansa ham bo’ladi:
(3)

1-rasm. Diafragma.

2-rasm. Chang kontsentratsiyasini aniqlash sxemasi

1-ventilyator, 2-kamera, 3-filtr uchun patron, tarozi (ADV-200), 5-reometr, 6-havo so’ruvchi asbob (maishiy chang yutkich), 7-sekundomer, 8-so’rilayotgan havo hajmini rostlovchi LATR (laboratoriya avtotransformatori)