O’zbekistоn respublikasi оliy va o’rta maxsus ta`lim vazirligi

Gaz  o´tkazuvchanligI  - 
qoliplovchi  yer  aralashmasining  suyuq  metall 
qo´yilganda o´zining orasidan gaz o´tkazuvchanligi bo´lishi lozim. 
   
Plastikligi  - 
yaxshi  iz  qoldiruvchanlik  bu  xususiyat  ma`lum  namlikda 
yaxshi bo´ladi. 
Mustahkamligi - 
suyuq metall yoki qotishma quyilganda buzilmaslik. Bu 
xususiyatni 
oshirish 
uchun 
katta, 
murakkab 
qoliplarda 
aralashmaga 
mustahkamlovchilar qo´shiladi. Suyuq shisha, sulfat bardasi  (qog`oz sanoatning 
chiqindisi) va tsement.   
Ikki opoka yordamida qolip tayyorlash   texnologiyasi 

---

124 
 
 
Umumiy ma`lumotlar 
Quyma qoliplar ishlatiladigan materialga qarab 3 turga bo´linadi. 
1)
 
bir galgi qum-gil aralashmasidan tayyorlanadi va bir gal ishlatiladi, ya`ni 
undan quymani olishda qolip buziladi, qolip yaroqsiz bo´lib qoladi.  
2)
 
yarim doimiy qoliplar, o´tga chidamli xom ashyodan tayyorlanadi (grafit, 
shamot, asbestdan) va bir nechta quymalar olishga yaraydi; 
3)
 
doimiy  (metalldan)  tayyorlangan  qoliplar,  ular  bir  necha  yuz  ming 
quyma olishga yaraydilar. 
Bitta  yoki  bir  nechta  dona  yoki  katta  quyma  olishda  qoliplash  q´lda 
bajariladi. 
Kichik quymalar,  3 t dan kam bo´lgan va ko´p miqdorda tayyorlanganda 
mashina 
yordamida 
qoliplanadi.Bu 
usulda 
eng 
og`ir 
ishlar 
mexanizatsiyalashtiriladi,  ya`ni  qoliplovchi  yerni  zichlantirish  va  modelni 
qolipdan chiqarish.