O’zbekistоn respublikasi оliy va o’rta maxsus ta`lim vazirligi

Nazorat savollari: 
1.
 
Payvandlash nima? 
2.
 
Elektroyoy bilan payvandlash usullarini izoxlang. 
3.
 
Elektroyoy bilan payvandlash rejimlariga nimalar kiradi. 
4.
 
Termomexanik klassga qanday payvandlash usullari kiradi. 
 

---

157 
 
8 - laboratoriya ishi 
METALLARNI ELEKTROKONTAKT VA GAZ 
ALANGASI YORDAMIDA  PAYVANDLASH 
TEXNOLOGIYASI 
 
Ishdan  maqsad; 
Metall  va  qotishmalarni  gaz  alangasida  payvandlash 
jarayonini o`rganish.  
Umumiy ma`lumotlar
 
 
Gaz  alangasi  bilan  payvandlash.  Bu  usul  yupqa  devorli  buyumlarni 
payvandlahda  ishlatiladi  va  issiqlik  manbai  sifatida  atsitelen  vodorod,  kerosin 
bug`i, tabiiy gazlar ishlatiladi.   
Gaz  yordamida  payvandlanganda  issiqlik  elektr  yoy  yordamida 
payvanlanganga qaraganda bir tekislikda tarqaladi.  Gaz bilan payvandlash yupqa 
devorli (0,2-5mm) buyumlar uchun q´llaniladi. Bu usulda turli ta`mirlash ishlarida 
ham  foydalaniladi.  Gaz  bilan  payvandlashda  issiqlik  manbai  sifatida  yonuvchi 
gazlr  (atsetilin,  vodorod,  tabiiy  gazlar,  kerosin  bug`i  va  boshqalar)  ishlatiladi. 
Atsetilen  alangasining  temperturasi 
3100-3150
0
S
.ga  teng,  vodordniki 
2100
0
S
 
chamasida, tabiiy gazlarniki 
2000-2100
0
S
.ga kerosinniki 
2450-2500
0
S
.ga barabar.  
Kislorod
 
yonuvchi 
gazlarni 
yondirish 
uchun 
zarur. 
Sanoatda 
foydalaniladigan  kislorod  havodan  olinadi.  Havo  dastavval  suyuq  xolatga 
o´tguncha  ko´p  marta  siqiladi,  sungra  suyuq  havo  va  kislorod  bilan  azotga 
ajratiladi.,  buning  uchun  kislorodning  yuqoriroq  temperaturada  qaynashidan 
foydalaniladi.  Kislorodning  qaynash  temperaturasi  –
183
0
S
,  azotniki  –
196
0
S
.ni 
tashkil  etadi.  Suyuq  kislorod  bug`lantirib,  po´lat  ballonlarga  kgm/sm
2 
(15  MPa) 
bosim ostida t´ldiriladi.