О`zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi

Darxonariq 
—  Mo`g`ulcha  «darhon»  so`zidan  tarkib  topgan  bo`lib,  ma`nosi 
«majburiyatlardan  to`la  ozod  qilingan»  demakdir.  Bunday  nomlar  ko`p  uchraydi.  Masalan, 
Samarqand  viloyatining  Ishtixon  rayonida  Boshdarxon,  Jo`raboydarxon,  Ozoddarxon, 
Naymandar-xon, Po`latdarxon, Qirqdarxon degan qishloqlar bor. Bu so`z o`zbek tilida «tarxon» 
shaklida ishlatiladi. Tarxon — xohlagan narsasini qila oladigan; harbiy xizmatdan butunlay ozod 
kishidir. Tarxonlar har qanday jinoyat qilsalar ham, to`qqiz nafargacha afv etilgan. Tarxonlik XV 
asrda  ayniqsa  avj  olgan  va  feodallarga  keng  imtiyoz  berishning  bir  vositasi  hisoblangan. 
Temuriylar  davlatida  tarxonlar  qo`lida  yirik  erlar  va  katta  hokimiyat  bo`lgan.  Tarxonlik  O`rta 
Osiyoda xdm saqlanib qolgan. Ba`zan ayrim kishilargina emas, balki butun bir shaxdr aholisiga 
tarxonlik huquqi berilgan.