О`zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi

Eski  jo`va 
— Toshkentdagi  xon arkining  chekkasida, eski  harbiy aslahdlar saqlanadigan 
omborxona — jevaxona bo`lgan. Haqiqatan ham jeba (jiba) deganda sovut yoki umuman harbiy 
qurol-aslaha tushunilgan. Bu o`rinda yana shuni ham aytish kerakki, tarixiy manbalarda, xususan 
vaqf hujjatlarida jo`ba «bozor» ma`nosida uchraydi. CHunonchi, X asr yodgorligi Narshaxiyning 
«Buxoro  tarixi»  asarida  Buxoro  bozorlaridan  biri  Jubai  baqqolon,  ya`ni  Baqqollar  bozori  deb 
atalganligi qayd qilingan.
 
CHaqar 
deb  shahar  devorining  tashqarisidagi  qal`a  istehkomga  aytilgan.  YAna  shuni 
aytish kerakki, chahar degan Mo`g`ul urug`i bo`lgan, Mo`g`ulistonda chahar degan joy ham bor. 
Filologyya  fanlari  doktori  S.  D.  Nominxonov  O`zbekistonda  CHaqar  deb  nomlangan 
qishloqlardan  ettitasini  sanab  o`tadi  va  bu  qishloqlar  CHaqar  degan  urug`  nomi  bilan  atalgan, 
deydi.
 
Sag`bon  atamasining  ma`nosi  «itboqar»  demakdir.  Ba`zi  birovlar  Toshkentning  shimoliy 
chekkasida  Xasti  Imom  (hazrat  imom)  atrofida  non  bozori  bo`lgan,  ana  shu  erlarda  chorva 
mahsulotlarini  qayta  ishlaydigan  ko`nchilik  kabi  bar  qancha  hunarmandchilik  korxonalari 
vujudga kelgan. SHu bilan bir qatorda, mol olib sotadigan jalloblarga xizmat qiladigan itboqarlar 
(sakbon)  ham  bo`lgan.  Ko`cha  va  ariq  nomi  ana  shundan  kelib  chiqqan,  deyishadi.  Sog`bon, 
Sohibon, ya`ni «Sohib»lar so`zidan kelib chiqqan degan fikr ham bor. Boshqa bir tarixchilarning 
fikricha, Sog`bon qadimgi otashparastlik e`tiqodi bilan bog`liqdir. Otashparastlar marhumni erga 
ko`mishmagan,  chunki  murda  erni  iflos  qiladi,  deb  hisoblaganlar.  SHuning  uchun  ular  o`likni 
qush-quzg`unlar  eb  ketsin,  deb  uzoqroq  joyga  olib  borib  tashlaganlar,  shahar  ichida  maxsus 
joylarda it boqilib, o`liklarni ana shu itlarga edirganlar, murda suyaklarini esa maxsus idishlarda 
—  ossuari  yoki  ostadonlarga  solib,  ko`mishgan.  Sog`bon  mahallasida  ana  shu  maqsadda  it 
boqilgan. XVI asrning boshida Qumloq atrofida shayboniylardan Suyunchxojaxonning chorbog`i 
bo`lib, uni bog`i Kaykovus (Orig` nomi bilan) deb atashgan. Sog`bon ko`chasida uning itxonasi 
(ov  itlari)  bo`lgan.  Itboqarlar  ham  o`sha  erda  turganlar,  Sag`bon  so`zi  shun-dan  kelib  chiqqan 
degan rivoyat ham bor,— deydi B. A. Ahmedov.