O‟zbekiston respublikasi oliy va o‟rta maxsus ta‟lim vazirligi

3-topshiriq. O„ylang / juftliklarda fikr almashing. 
 
 
Quyida  keltirilgan  Sharq  mutafakkirlarining  ma‘naviy-axloqiy  tarbiyaga  doir  qarashlari 
bilan tanishing va ularni muhokama qiling. 

---

214 
 
 
  1.
 
Inson yaxshi tarbiya ko‗rmagan va turmushda yaxshi tajriba orttirmagan bo‗lsa, u ko‗p 
narsalarni nazarga ilmaydi va ulardan jirkanadi. Bunday narsalar unga noo‗rin bo‗lib, ko‗ringan 
narsalar zaruriy bo‗lib chiqadi (Abu Nasr Forobiy). 
2. Insonga yer yuzini obod etishi va uni boshqarib turishi uchun aql-zakovat ato etilgan, 
shuning uchun har bir inson yuksak axloqli bo‗lishi lozim (Abu Rayxon Beruniy). 
3.  Ma‘lumki,  inson  hech  qachon  tug‗ilganda  yaxshi  yoki  yomon  bo‗lib  tug‗ilmaydi...  
Biroq har bir kishida biron bir fazilatga yoki qabixlikka mayl, qobiliyat bo‗ladi: 1. Fikriy fazilat 
aqliy  quvvatga  kirib,  aqllilik,  donolik  fahm-farosatlilik  zehnlilikdan  iborat.  2.  Xulqiy  fazilat  – 
intiluvchi quvvatga kirib iffat, injoat, sahiylik va adolatlilikni o‗z ichiga oladi. Yomon fazilatlar 
razillikdir (Abu Nasr Forobiy). 
4.  Yaxshi  va  yomon  xulqlarning  hammasi  odatdan  paydo  bo‗ladi,  odamlarning  yaxshi 
yoki yomon bo‗lishida hukumat ahllarining ta‘siri ham zo‗r bo‗ladi (Abu Ali ibn Sino). 
5. Kishi ikki narsa bilan hayotda mangu qoladi: biri xushxulqlik bo‗lsa, ikkinchisi yaxshi 
so‗z (Yusuf Xos Xojib). 
6. Ey   farzand,   yaxshilik   qil   va qilg‗on yaxshilikdan hargiz pushaymon bo‗lmagil. 
Bir  kishiga  bir  yaxshilik  qilsang,  ko‗rgilki,  yaxshilik  qilg‗on  vaqtda  u  kishiga  naqadar  rohat 
yetadi, sening ko‗nglingga ham undan ziyodroq shodlik va yozish xurramlik yetishur. Demak, bu 
jahonda  yaxshilik  va  yomonlik  mukofoti,  albatta,  yetgusidur.  Yaxshilikning  yaxshilik  bilan 
qaytishi ayni haqiqatdir (Kaykovus). 
7.  Insonda  ikki  narsa  bo‗lsa  unga  muruvvat  yo‗li  yopiladi:  biri  behuda  so‗zlarni  ko‗p 
gapirsa, ikkinchisi, uning so‗zlari yolg‗on bo‗lsa (Ahmad Yugnakiy). 
8. Ulug‗likka yetsang, unutma o‗zing 
    Agar atlas kiysang, unutma bo‗zing (Ahmad Yugnakiy). 
9. Insonparvarlik va mardlikni Alloh ham, xalq ham  ulug‘laydi (Amir Temur).