O‟zbekiston respublikasi oliy va o‟rta maxsus ta‟lim vazirligi

 
Faoliyat obyektlari bo„yicha
 ham ta‘lim vositalari ikkiga bo‗linadi:
 
Material  ta‘lim  vositalari.  Bu  o‗quv  qo‗llanmalari,  darsliklar,  jadvallar,  maketlar, 
modellar,  o‗quv-texnik  vositalar,  mebel,  o‗quv-laboratoriya  qurilmalari,  ko‗rgazmali  vositalar 
bo‗lishi mumkin.
 
Ideal  ta‘lim  vositalari  -  bular  pedagog  va  o‗quvchilar  yangi  bilimlarni  egallashda 
qo‗llaydigan  vositalar:  chizmalar,  sxemalar,  diagrammalar,  tasviriy,  san‘at,  nutq,  xat  va 
boshqalar.  Ideal  vositalar  bu  «fikrlar  haqidagi  fikrlar»:  o‗qituvchi  ularni  o‗rgatish  uchun 
belgilangan  shaklda  ko‗rsatishi  zarur.  Masalan,  materializatsiya  -  abstrakt  simvollar  tarzida 
ko‗rsatiladigan  vosita(grafiklar,  jadvallar,  chizmalar),  verbalizatsiya  -  nutq  bayoni  tarzida 
ko‗rsatiladigan vosita(tahlil, muhokama qilish, dalil keltirish).
 
Material va ideal vosita bir-birini to‗ldiradi. Material vosita qiziqish va diqqatni uyg‗otish, 
amaliy harakatlarni amalga oishirish bilan bog‗liq bo‗lsa, ideal vositalar - mantiqiy muhokama. 
Materialni tushuntirish, nutq madaniyati, yod olish bilan bog‗liq.