O‗zbekiston respublikasi oliy va o‗rta maxsus ta‘lim vazirligi

Og`zaki muloqot xususiyatlari quyidagilardan iborat: 

 

 

 

Og`zaki 

muloqot 

tezkorlik bilan 

amalga oshadi  

 

Og`zaki   

muloqotda gap 

qurilishini aql 

nazorat qilib 

boradi

 

Og`zaki 

muloqot, 

asosan, tahrir 

imkoniyatidan 

mahrum 

bo`ladi 

---

58 

 

 

1

. Ogʻzaki muloqot kommunikativ jarayon bilan bevosita bogʻliq boʻladi,shuning 

uchun,  har  kim  ifodalayotgan  fikriga  mos  soʽzni,  gapni  tanlay  olish  qobiliyatiga 

ega  boʻlishi  kerak.  Ogʻzaki    muloqot  tayyorgarliksiz,  ya‘ni  favqulodda  yuzaga 

keladi,  shuning  uchun,  kishi  oʽz  nutqida  voqeylikdan  uzoqroq  soʽzni  ishlatib 

yuborishi  ham  mumkin.  Natijada  aytilgan  nutq  nishonga  borib  tegmaydi, 

koʽzlangan maqsad amalga oshmay qoladi. Ogʻzaki  muloqot  jarayonida odam bir 

vaqtning  oʽzida  fikrlaydi  hamda  soʽzlaydi,  Shuning  uchun,  voqeylikka  mos 

soʽzlarni tanlashga deyarli imkoniyat boʻlmay qoladi. 

2.

  Bunda  xotiraning  roli  katta.  Agar,  xotira  sust  boʻlsa,  ogʻzaki    muloqotda  gap 

tuzilishi,  soʽz  birikmalari  oʽzaro  mantiqan  va  grammatik  jihatdan  bogʻlanmay 

qoladi. 

3

.

  U  qanday  shaklda  namoyon  boʻlgan  boʻlsa,  shundayligicha  tinglovchiga  yetib 

boradi. 

4

.

 Ya‘ni nutqning tejamkor boʻlishi uchun ba‘zi gap boʻlaklari tushiriladi. Toʻliqsiz 

gaplar koʻp qoʻllanadi. Ogʻzaki muloqotda takrorlar, qaytariqlar koʻp uchraydi. 

5

.

 Ogʻzaki muloqotda soʽzlovchining faol nutqiy harakati pauza (toʻxtam), ohang, 

urgʻu,  unlilarning  choʽzib  talaffuz  etilishi;  turli  xil  jest  (imo-ishora)lar,  mimika 

(qiyofaning  oʽzgarishi)lar  fikrning  tinglovchiga  yetib  borishida  muhim  ahamiyat 

kasb etadi.  

6

. Gapga ustalikni talaffuz ravonligidan ayricha tasavvur etib boʻlmaydi.