O`zbekistоn respublikasi оliy va o`rta maxsus ta`lim vazirligi

Grakxlarning
  agrar  islohotiga  sabab  bo'ldi. 
Ular ersiz yoki kam erli dehqonlarning yirik er egalariga qarshi kurashini himoya 
qildilar.  Ammo  bu  ishni  quldorlik  tuzumini  saqlagan  holda  va  yirik  er  egalarini 
cheklash  yo'li  bilan  hal  etmoqchi  bo'ldilar.  Er  egalarining  qo'lidagi  erning  bir 
qismini  kesib  va  davlat  fondidagi  erdan  foydalanib  kam  erli  dehqonlardan  ozod 
dehqonlar tabaqasi barpo etish ko'zda tutilgan, eng muhimi bu toifa quldorlarning 
ishonchli tayanchi bo'lishi kerak edi.  
Aka-uka  Tiberiy  va  Gay  Grakxlarning  agrar  islohoti  bo'yicha,  davlat  eridan 
foydalanuvchilarning  har  biri  500  yuger  (125  gektar), har  o'g'li  uchun  250  yuger, 
ammo  bir  oila  uchun  1000  yugerdan  ortiqcha  er  olish  taqiqlangan.  Undan  ortiq 
erlar  musodara  qilingan  va  30  yugerdan  bo'linib,  kambag'al  fuqarolarga  berilgan, 
lekin bu erni birovga sotish man etilgan. Bu qonun qabul qilindi, ammo uni amalga 
oshirishga  yirik  er  egalari  va  senat  qarshilik  qildi.  Tiberiy  Grakx  m.a.  132  yilda 
ataylab  o'ldirildi,  Gay  (ukasi)  Grakx  m.a.  123-122  yy.da  bu  islohotni  amalga 
oshirish  uchun  ishni  davom  ettirdi,  bir  qancha  demokratik  o'zgarishlarni  amalga 
oshirdi  (Rimda  arzon  non  sotish),  oqibatda  80  ming  fuqaro  er  uchastkasi  oldi. 
Islohot  vaqtincha  muvaffaqiyat  keltirdi,  m.a.  111  y.  davlat  erlarini  sotishga  yo'l 
berildi,  erlar  xususiy  mulkka  aylandi  (m.a.  121  y.da  Gay  ham  jangda  halok 
bo'lgan).  
Quldorlik  tuzumi  inqirozga  uchragan  va  tushkunlikka  tushgan  davrda  rimlik 
agronomlar