O`zbekistоn respublikasi оliy va o`rta maxsus ta`lim vazirligi

1.3.
 
Qadimgi Rimdagi iqtisodiy g'oyalar 
M.a.  III  asrda  Qadimgi  Rim  (hozirgi  Italiya)  da  quldorlik  munosabatlari 
o'zining eng yuqori cho'qqisiga ko'tarilgan edi. Rimning boshqa erlarni bosib olish 
uchun olib borgan urushlari tufayli yirik imperiya  yuzaga keldi, ko'plab qabila va 
xalqlar qullikka mahkum etildi. Asosan asirlardan iborat bo'lgan qullarning ahvoli 
Gresiya  qullarinikidan  og'irroq  bo'lgan.  Yana  bir  o'ziga  xos  xususiyat  shundaki, 
agar  Gresiyada  qullar  ko'proq  hunarmandchilik  va  savdoda  ezilgan  bo'lsa,  Rimda 
qullar  asosan  qishloq  xo'jaligida  ekspluatasiya  qilingan.  Ishlab  chiqarishning 
quldorlik  usulidagi  qarama-qarshiliklar  shu  erda  eng  keskin  tus  oldi  va  oxir-
oqibatda  kolonatning  paydo  bo'lishiga  olib  keldi.  Aholining  kambag'al  tabaqalari 
asrlar  davomida  erga  egalik  qilish  uchun  keskin  kurash  olib  bordilar.  Bu  holat 
Rimdagi  iqtisodiy  g'oyalarga  ta'sir  etmay  qolmadi,  qullikka  asoslangan  yirik 
latifundiyalar  bilan  birga  quldorlik  xo'jaliklari  - 
villalardan
  samarali  foydalanish 
muammolari bosh masala edi.  
Shu davrdagi olim va mutaxassislarning asarlarida bir qancha yangi iqtisodiy 
g'oyalar ilgari surildi. Bu g'oyalarning rivojiga e'tibor berilsa, quldorlik tizimining 
emirilishi bilan unga bo'lgan munosabat ham o'zgardi