O‘zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi

Elektron  ta’lim  O’zbekiston  Respublikasining  «Axborotlashtirish  to’g’risida»gi 
qonunini  bajarish  maqsadida  Xalq  ta’limi,  Oliy  va  o’rta  maxsus  ta’limi  vazirliklari  tomonidan 
qator  me’yoriy  hujjatlar  va  dasturlar  ishlab  chiqilib,  qabul  kilingan  edi,  shuningdek  axborot 
tarmog’ini  shakllantirish,  axborot  resurslarini  yaratish  va  AKTni  ta’lim  jarayonida  kullash 
buyicha chora-tadbirlar amalga oshirildi.  
Barcha  oliy  o’quv  yurtlari  yagona  korporativ  tarmokka  birlashtirilgan.  www.edu.uz, 
www.markaz.uz veb-saytlari  ishga tushirilgan.  Internet  tarmog’ining milliy  segmentida axborot 
resurslarni  shakllantirish  bo’yicha  chora-tadbirlar  rejasiga  muvofik,  barcha  o’quv  yurtlari  veb-
saytlari www.edu.uz axborot-ta’lim portaliga birlashtirilgan. Bundan tashkari, o’kuv yurtlarining 
o’quv  kullanma  va  ma’ruza  matnlari  «Ziyo»  elektron-ta’lim  bazasida  joylashtirilgan, 
«ZiyoNET»  axborot-ta’lim  tarmog’ining  resurslari  yaratilgan,  o’zbek  adabiyotining  yorqin 
namoyondalari  hayoti  va  ijodiga  bag’ishlangan  www.literature.uz  veb-sayti  ishga  tushirilgan, 
makolalar to’plami, o’quv qo’llanmalar va E-collector referatlar hamda oltita tilga mo’ljallangan 
— www.multilex.edu.uz on-layn lug’at yaratildi.  
O’quv  jarayonini  boshqarishni  kompyuterlashtirish,  ta’lim  jarayoniga  masofaviy 
o’qitishni  joriy  etish,  talabalar  va  o’qituvchilarning  mustakil  o’qishini  ta’minlash  maqsadida 
Nizomiy  nomidagi  Toshkent  Davlat  pedagogika  universiteti  (TDPU)  qoshida  www.pedagog.uz 
axborot-ta’lim portali yaratildi. Mazkyp portalning masofaviy o’qitish bo’limida o’rganilayotgan 
fanlar bo’yicha test vazifalari va virtual laboratoriya stendlari joylashtirilgan. Universitet buyicha 
250  kompyuterni  birlashtirgan  "TDPU-INTRANET»  tarmog’i  faoliyat  yuritadi.  2007  yilning 
oxiriga  kelib,  oliy  o’quv  yurtlarida  yaratilgan  500dan  ziyod  elektron  o’quv  kullanma  ruyxatga 
olingan,  o’qitiladigan  predmetlar  aksariyati  bo’yicha  ma’ruzalarning  elektron  matnlaridan  oliy 
o’quv yurtlari axborot-resurs markazlarida foydalanish mumkin.  
Talabalarga  turli  dasturlar  asosida  talaffuz  ustida  ishlash  uchun  Forvo,  Rhinospike, 
Vocfroo,  Lang8  etc  va  h.k  dasturlardan  foydalaniladi.  Ularning  imkoniyatlari  haqida  ma'lumot 
bersak, talabalarga talaffuz ustida ishlash uchun imkoniyat yaratib beruvchi dasturlardir. 
Hozirgi  zamonda  biror-bir  sohada  ishni  boshlash  va  uni  boshqarishni  axborot 
texnologiyalarisiz  tasavvur  qilish  qiyin.  Har  bir  mutaxassis,  u  qaysi  sohada  ishlashidan  qat’iy 
nazar,  o’z  vazifasini  zamon  talabi  darajasida  bajarishi  uchun  axborotga  ishlov  beruvchi 
vositalarni, ularni ishlatish uslubiyotini bilishi va ularda ishlash ko’nikmasiga ega bo’lishi zarur. 
Shu sababli bugungi kunda mustaqil Respublikamizda ta’lim sohasida amalga oshirilayotgan tub 
islohatlarning mazmun-mohiyati, maqsadi va vazifalari aniq belgilab olingan.  Ayniqsa ta’limda 
electron darslikdan foydalanish, uning samaradorligini oshirish yordam beradi. Masalan ta’limda 
elektron  darslikdan  foydalanishning  muammo  va  yechimlarini  tillarni  o’rganish  misolida 
qarasak. 
London  universiteti  talabasi  Xadil  Ayob  (Hadeel  Ayoub)  ishoralarni  oddiy  nutqqa 
aylantiruvchi ajoyib smart-qo‘lqopini ishlab chiqdi. Ko‘pchilik qo‘l va barmoq harakatlari bilan 

---

 
54 
 
muloqot  qilayotgan  eshitish  va  nutqida  muammosi  bo‘lgan  insonlarni  uchratgan  bo‘lsa  kerak. 
Biroq hamma ham (ayniqsa, sog‘lom odamlar) bu ishoralar mazmunini tushunmaydi. 
Smart-qo‘lqopi ishoralar tilini o‘rganishga yordam beradi 
 
Taqdim etilayotgan qurilma oddiy qo‘lqop ko‘rinishiga ega bo‘lib, ishoralarni displeyda 
tushunarli  matnga  aylantiradi  yoki  ovozli  tarzda  ifodalaydi.  SignLanguageGlove  qo‘lqopi 
prototip  rivojining  uch  bosqichini  bosib  o‘tishga  ulgurdi.  Tizimning  birinchi  versiyasiga 
datchiklar,  mikrokontrollerli  platasi  va  to‘rt  belgili  raqamli  displey  kiritilgandi.  Beshta 
egiluvchan  sensori  qo‘lqopga  ulanib,  besh  barmoq  traektoriyasini  kuzatish  imkonini  beradi. 
Ikkinchi  prototipga  kichik  dasturiy  ta’minot,  uchinchi  versiyasiga  esa  matnni  ovozli  nutqqa 
aylantiradigan chip kiritilgan. 
 
Hozirgi  vaqtda  ixtirochi  Wi-Fi  bo‘yicha  qo‘lqop  va  mobil  qurilmasi  o‘rtasida  aloqa 
o‘rnatish imkoniga ega smartfonlar uchun ilovali qurilma versiyasi ustida ishlamoqda. Rejalarda 
—  haqiqiy  vaqt  rejimida  bir  necha  tilga  tarjima  qilish  funksiyasiga  ega,  shuningdek,  bolalar 
uchun kichraytirilgan versiyasi ishlab chiqilmoqda. 
Aloqa  operatorlarining  kod  va  prefikslarini  aniqlashga  xizmat  qiluvchi  yangi  interaktiv 
xizmati ishga tushirildi 
 «O‘zbekiston  Respublikasi  telekommunikatsiya  tarmoqlarining  kod  va  prefikslari» 
xizmati  yordamida  mobil  aloqa  foydalanuvchilari  O‘zbekistonda  simli  va  simsiz  aloqa 
xizmatlarini  ko‘rsatuvchi  operatorlarning  kodlari  hamda  prefikslarini  aniqlashlari  mumkin 
bo‘ladi. 
Biror  mobil  operatori  yoki  hududga  mansub  telefon  raqamining  prefiksi,  ya’ni  birinchi 
uch raqamini tegishli katakchalarda ko‘rsatish orqali telefon raqamining  muayyan kodlar orqali 
qaysi hududlarda foydalanilayotgani to‘g‘risida batafsil ma’lumot olish mumkin. 
Misol  uchun,  siz  qo‘ng‘iroq  qilmoqchi  bo‘lgan,  «157»  raqami  bilan  boshlangan  telefon 
raqamining  kodini  yoki  uning  qaysi  hududga  tegishli  ekanligini  bilmaysiz.  Telefon  raqamining 
ilk uchta old raqamlarini, ya’ni «157»ni tegishli katakka kiritib, «Tekshirish» tugmasini bosing. 
Shunda  sizga  ushbu  old  raqamli  telefon  raqamlari  orqali  4  nafar  mobil  aloqa  operatorlari 
tomonidan Toshkent, Namangan va Farg‘ona viloyatlarida aloqa xizmati ko‘rsatilishi to‘g‘risida 
ma’lumot taqdim qilinadi. 

---

 
55 
 
Smart-soatlar bozorining ko‘p qismini Apple egallamoqda 
 
Keyingi  vaqtlarda  Internet  manbalari  axborotlari  bo‘yicha  fikr  yuritilsa,  smart-soatlar 
yangi  trendga  aylanganligini  ko‘rish  mumkin.  Pebble  bir  necha  bor  Kickstarterda  rekord 
o‘rnatgandi va o‘z yechimlarini turli yirik kompaniyalarga taqdim etgandi. Biroq iste’molchilar 
gadjetni sotib olishga ko‘p ham intilayotganlari yo‘q. 
Jahon  bo‘ylab  Android  Wear  boshqaruvi  ostida  ishlaydigan  100  ming  dona  soat  sotib 
olinishi  uchun  yarim  yil  vaqt  talab  etildi.  Samsung,  LG  va  Motorola  kabi  yirik  kompaniyalar 
mazkur OT bilan o‘z yechimlarini taqdim etmoqda, faqat Samsungning o‘zi ko‘p sonli Android 
Wear  «aqlli»  soatidan  sotishga  muvaffaq  bo‘ldi.  O‘tgan  yil  ikkinchi  choragida  turli  operatsion 
tizimlar  ostida  ishlaydigan  million  dona  qurilma  sotilgandi.  Barcha  sotilgan  mahsulotning  70 
foizi Samsungga to‘g‘ri  keldi. Bu yil ikkinchi chorakda bozorda Apple yetakchilik qildi va uch 
oy  mobaynida  4  mln.  dona  gadjetni  sotishga  muvaffaq  bo‘ldi.  Samsung  400  ming  qurilma 
sotishga  erishdi,  qolgan  ishlab  chiquvchilar  esa  —  jami  900  ming  dona  sotishga  muyassar 
bo‘ldilar. Shu tariqa, kupertinliklar bozorninng 75,5 foizini egalladilar, Samsungning ulushi esa 
bir  yil  oldingi  74  foiz  ko‘rsatkichidan  7,5  foizga  tushib  ketdi.  Bu  Apple  Watchning  keng 
ommaviylashuvi  va  iste’molchilar  mazkur  mahsulotni  sotib  olishga  qiziqmayotganliklariga 
bog‘liq.  Bozor  yil  mobaynida  457  foizga  o‘sdi.  Bu  smart-soatlarga  qiziqish  kuchaygani  uchun 
emas, balki Apple hisobiga sodir bo‘ldi. 
Manba: www.onegadget.ru