O‘zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi

 
 
 

---

 
23 
 
4-MAVZU. O‘QUV ANIMATSION LAVHA (ROLIK) LARNI  
TAYYORLASHNING ZAMONAVIY VOSITALARI 
REJA: 
1) Ikki o‘lchamli kompyuter grafika va animasiyasi tushunchasi.  
2) Adobe  Photoshop  CS  dasturning  asosiy  ish  sohalari,  uskunalar  paneli    sohasi    va 
tushunchalari.  
3) CrazyTalk Animator dasturida animasion roliklar yaratish.  
Qo’llaniladigan    ta’lim    texnologiyalari:    FSMU  texnologiyasi,  Blis-so’rov  texnologiyasi,  Qor  bo’ron 
metodi,  «Nima  uchun?»  sxemasi  texnologiyasi,  Insert  texnologiyasi,  “bilaman.  bilishni  xohlayman.  bilib  oldim” 
metodi, Klaster. 
Adabiyotlar: A1;A2; A4; Q1; Q2; Q3; Q4; Q5; Q6; E1; E2; 
 
O‘zbekiston  Respublikasi  ta’lim  tizimiga  zamonaviy  axborot  texnologiyalariga 
asoslangan  yangi  pedagogik  texnologiya  kirib  keldi.  Zamonaviy  axborot  texnologiyalari 
deganda, grafik, multimediya, bir tildan ikkinchi tilga va bir alifbodan ikkinchi alifboga o‘girish, 
Internet, Web texnologiya, Elektron virtual kutubxona, masofadan turib ta’lim berish, taqdimot 
etish va boshqa texnologiyalar nazarda tutiladi.  
 
 
Kompyuter  grafikasi  bilan  ishlash  kompyuterdan  foydalanishda  eng  ommabop 
yo‘nalishlardan  bo‘lib  bormoqda.  Hozirgi  kunda  bu  yo‘nalish  bilan  professional  rassomlar  va 
dizaynerlardan tashqari boshqa soha xodimlari ham shug‘ullanmoqdalar.  
 
Biron  bir  zamonaviy  multimedia  dasturi  yo‘qki,  kompyuter  grafikasini  ishlatmaydigan. 
Grafik  dasturiy  vositalaridan  keng  foydalanish  zarurati  birinchi  bo‘lib  Internetning  rivojlanishi 
bilan bog‘liq bo‘ldi va unda birinchi navbatda Web sahifalarni tayyorlashda ishlatildi
1
.  
 
Zamonaviy kompyuterlarda matn va jadval ko‘rinishdagi ma’lumotlardan tashqari grafik 
ko‘rinishdagi  ma’lumotlarni  ham  qayta  ishlash  mumkin.  Ayrim  masalalarning  natijalarini 
kompyuterda  grafik  ko‘rinishda  tasvirlash  masala  mohiyatini  yanada  yaqqolroq  tasavvur  
qilishga va xulosa chiqarishga yordam beradi. Grafik axborotlar rasm, shakl va chizmalarda aks 
etadi. Kompyuterlarda bunday axborotlarni qayta ishlovci maxsus grafik muharirlari mavjud. Bu 
grafik  muharirlari  Picture  Maker,  Paint,  ColerDraw,  Fhotoshop,  Power  Pointlar  bo‘lib,  ular 
ichida eng oddiyi va ko‘p ishlatiladigani Paint grafik muharriridir. 
 
Grafik  ma’lumotlarni  taqdimot  etish,  ayni  paytda  MS  Power  Point  –  universal, 
imkoniyatlari  keng  bo‘lgan,  ko‘rgazmali  grafika  amaliy  dasturlarida  amalga  oshiriladi.  MS 
Power  Point  dasturi  matnlar,  rasmlar,  chizmalar,  grafiklar,  animatsiya  effektlari,  ovoz, 
videoro‘lik  va  boshqa  ko‘rinishdagi  ma’lumotlarga    ega  bo‘lgan  slaydlar  yaratish  imkoniyatini 
beradi.  
 
 
Zamonaviy  kompyuter  texnologiyalarining  eng  rivojlanib  borayotgan  sohalaridan  biri  - 
bu  kompyuter  grafikasi  vositalaridir.  Hozirgi  kunda  ular  ishlatilmaydigan  tarmoq  bo‘lmasa 
kerak. Kompyuter grafikasi nafaqat iqtisodiyot masalalarini hal qilishda, balki xalq xo‘jaligining 
boshqa  sohalarida  ham  keng  qo‘llanilmoqda.  Masalan,  hozirgi  kunda  jahondagi  ko‘pgina  yirik 
reklama agentliklari hech bir mahsulotni ularsiz ishlab chiqarmaydi. 
 
 Kompyuter grafikasi turli xil masalalarda qo‘llanishi bo‘yicha quyidagicha sinflanadi: 
 
-tijoratlik; 
 
-illyustrativlik;  
 
-namoyish etishlik;  
 
-animatsionlik; 
 
-muhandislik; 
 
-ilmiylik. 
 
Kompyuter grafikasi sinflari ichida marketing faoliyatida ko‘proq ikkitasi qo‘llanilada: 
                                                 
1
  David  Watson  and  Helen  Williams  Computer  Science//IGCSE  is  the  registered 
trademark  of  Cambridge  International  Ehaminations.  Buyuk  Britaniya/Hodder  Education.  An 
Hachette UK Company London NW1 3BH 2014, 278p. 
 

---

 
24 
 
 
 -tijoratlik kompyuter grafikasi; 
 
 -animatsion kompyuter grafikasi. 
 
Kompyuter  grafikalari  vositalari  asosida  ishlab  chiqarilgan  reklamalarning  afzalliklari 
quyidagilardan iboratdir: 
 
-tasvirlarni tabiiy holiday ishlab chiqarish; 
 
-tovarlarning ichki tuzilishini tasvirlar orqali ko‘rsatish; 
 
-telekommunikatsion kompyuter tarmoqlari orqali chet el davlatlariga uzatish; 
 
-tasvirlarning judayam sifatliligi va har xil rang turlarining ishlatilishi. 
 
Animatsion  kompyuter  grafikasi  –  zamonaviy  kompyuter    va  dasturlar  asosida  jahon 
andozalariga javob beradigan reklamalarni ishlab chiqarish uchun xizmat qiladi.  
 
Shuni  aytib  o‘tish  kerakki,  kompyuterlashgan  reklamalarning  bir  daqiqasi  rivojlangan 
mamlakatlarda  3000  dan  50000  AQSH  dollarigacha  turadi.  Yani,  bunday  reklamalarni  ishlab 
chiqarish  nihoyatda  murakkabdir.  Bu  soha  katta  mablag‘  talab  qilishiga  qaramasdan  tez  vaqt 
ichida foyda berishni boshlaydi. Hozir bu vositalarni reklama ishlab chiqarishda qo‘llash bizning 
mamlakatimizda  ham  ancha  rivojlanib  bormoqda.  Marketing  faoliyatinig  bu  sohasida  hozirgi 
kunda quyidagi kompyuter dasturlari keng qo‘llanilmoqda: 
-  3D-STUDIO; 
-  Animator Pro for Windows; 
-  Corel Draw; 
-  Auto CAD va boshqalar. 
 
Bu  kompyuter  grafik  vositalari  hozirgi  kunda  marketing,  muhandislik  grafikasi  va 
reklama agentliklari sohalarida keng qo‘llanilmoqda. 
Kompyuter    grafikasi    tushunchasi    hozirda  keng  qamrovli    sohalarni    o’zida 
mujassamlashtirib,  bunda  oddiy  grafik chizishdan  to  real  borlikdagi  turli  tasvirlarni  hosil   
qilish,    ularga    zeb    berish,    dastur  vositasi  yordamida    hatto  tasvirga  oid    Yangi  loyihalarni  
yaratish  ko’zda  to’tiladi.  U multimedia muhitida  ishlash imkoniyatini beradi.