O‟zbekiston respublikasi oliy va o‟rta maxsus ta'lim vazirligi

Rejimo‟  ob`ektnoy  privyazki  (Object  Snap  Settings)  —Doimiy  bog‘lanish 

holatini sozlash. 

Ko‘rib  o‘tilgan  tugmalar  funktsiyasini  quyidagi  misolda  ko‘rib  o‘tamiz. 

Faraz  qilamiz  ekranda  ikkita  kesma  bor.  Uchinchi  kesmani  qurish  kerak. 

Uchinchi kesma ikkala kesmaning oxirgi nuqtalarini birlashtirsin. Buning uchun 

OTREZOK  (LINE)  buyrug‘i  tanlanadi  va  birinchi  nuqta  so‘roviga  sichqon 

yordamida  Ob`ektnaya  privyazka  (Object  Snap)  panelidagi  Kontochka 

(Endpoint) (2.6-rasm) tugmasi tanlanadi.  

 

2.6-rasm. Kontochka funktsiya tugmasi. 

 

U  holda  ekrandagi  birinchi  kesmaning  oxirgi  nuqtasida  sariq  kvadrat 

paydo bo‘ladi. 

Agar  oxirgi  nuqta  to‘g‘ri  tanlangan  bo‘lsa  sichqonning  chap  qulog‘ini 

bosiladi.  Agar  AutoCAD  boshqa  nuqtani  tanlagan  bo‘lsa,  unda  sichqon 

ko‘rsatkichini  boshqa  nuqta  tomon  siljitiladi  va  tanlanadi.  Keyingi  so‘rov 

chiqadi.  

Keyingi nuqtani ko‘rsating yoki [Inkor etish]:  

(Specify next point or [Undo]:). 

 Yana  Ob`ektnaya  privyazka  (Object  Snap)  panelidan  Kontochka 

(Endpoint)  tanlanadi  va  ekrandagi  ikkinchi  kesma  yaqiniga  sichqon 

ko‘rsatkichini  yaqinlashtirib  oxirgi  nuqta  ustiga  olib  kelinishi  bilan  sariq 

kvadrat paydo bo‘ladi. Shundan so‘ng sichqonning chap tugmasi bosiladi. Ishni 

yakunlash uchun  bosiladi. 

 

2.8-rasm. Seredina funktsiyasining tugmasi. 

---

 

365 

Misol.  Ekrandagi  ikkita  kesmaning  o‘rtalarini  birlashtiruvchi  kesma 

yasash  kerak.  Oldingi  misoldagidek  ishlar  bajariladi.  Bunda  Kontochka 

(Endpoint) funktsiyasini emas, Seredina (Midpoint) funktsiyasi tanlanadi (2.8-

rasm). 

Ob`ektlarga  bog‘lanish  funktsiyalarini  chaqirishning  yana  bir  usuli 

 klavishini va sichqonning o‘ng tugmasi bir vaqtda bosish usulidir (2.9-

rasm). 

Bu menyu Ob`ektnaya privyazka (Object Snap) paneliga juda o‘xshash. 

Undagi  qo‘shimchasi  Koordinatno‟e  fil  tro‟  (Point  Filters)  optsiyasi  bo‘lib, 

uning yordamida olti xil variantda koordinatalar fil tridan foydalanish mumkin. 

Bu .X, .Y, .Z, .XY, .XZ, .YZ. funktsiyalar uch o‘lchamli qurishlarda ishlatiladi. 

Funktsiyalar yordamida chizmadagi nuqtani tanlab, nuqtaning koordinatalaridan 

bittasini  yoki  ikkitasini  olishni  keyin  qolgan  koordinatasini  berishni  amalga 

oshirish  mumkin.  Masalan,  keyingi  nuqtani  (aytaylik  kesmaning  oxiri)  boshqa 

nuqtaning  absissasini  olish  uchun  klaviatura  yordamida  X  (yoki  bir  ismli 

kontekst menyusi tanlanadi) kiritiladi. Tizim YZ kiritish zarurligini bildiruvchi 

so‘rov chiqadi. (Trebuetsya YZ): ((need YZ):) qolgan koordinatalar kiritiladi. 

 

2.4. Holatlar. 

1.3-bo‘limdan  buyruqlar  qatori  ostida  holatlar  to‘g‘ri  to‘rtburchak 

shaklidagi  tugmalari  joylashganligini  bilamiz:  ShAG  (SNAP),  SETKA 

(GRID),  OPTO  (ORTHO),  OTS-POLYaR  (POLAR),  PRIVYaZKA 

(OSNAP),  OTS-PRIV  (OTRACK),  VES  (LWT),  MODEL    (MODEL).  holat 

tugma bosilgan bo‘lsa, yoqilgan bo‘ladi. O‘chirish yoki yoqish holat tugmasini 

bosish orqali bajariladi.  

ShAG  (SNAP)  tugmasi  qadamli  yoki  burchak  bog‘lanishiga  sozlangan 

setka  nuqtalariga  bog‘lanish  holatini  o‘chiradi  yoki  yoqadi.    funktsional 

klavishi ham shu rolni o‘ynaydi.