O‟zbekiston respublikasi oliy va o‟rta maxsus ta'lim vazirligi

Amaliy mashg‟ulot 5. 

IKKI TEKISLIKNING O’ZARO VAZIYaTI  

o 

Ishdan  maqsad:  Talabalarda  ikki  tekislikning  o‟zaro  vaziyati  haqida 

tushunchalarni rivojlantirish va ularga oid masalalarni ishlash bo‟yicha ko‟nikma 

va malakalarni shakllantrish. 

Masalaning  qo‟yilishi:  Tinglovchi  variant  bo‘yicha  berilgan  masalani  A4 

format qog‘ozida kerakli asboblar yordamida bajarishi lozim. 

 

Ishni bajarish uchun namuna 

1-masala. 

A

 (

A

′, 

A

″) nuqtadan 

Q

 (

Q

H

, 

Q

V

) tekislikka parallel 

P

(

P

H

, 

P

V

) tekislik 

---

 

o‗tkazish talab qilinsin (4.31-

a

, rasm).  

Echish. Tekisliklarning parallellik xususiyatlariga ko‗ra 

P

 tekislikning izlari 

P

H

 

|| 

Q

H

  va 

P

Y

  || 

Q

Y

 

P

W

  || 

Q

W

  bo‗lishi  shart.  Misolni  yechish  uchun  to‗g‗ri  chiziq  va 

tekislikning  parallellik  shartlaridan  foydalanib, 

A

  nuqtaning 

A

′  va 

A

″ 

proyeksiyalaridan 

Q

  tekislikka  parallel  qilib  ixtiyoriy  to‗g‗ri  chiziq,  jumladan 

h

  (

h

′, 

h

″) gorizontali o‗tkaziladi (4.31-b, rasm).  

  

 

 

a) 

 

 

 

 

 

 

 

 

b) 

4.31-rasm 

 

Bu gorizontalning frontal izi 

h

″

V

 yasalib, undan izlangan 

P

 tekislikning 

P

V

 izini 

berilgan tekislikning 

Q

V

 iziga parallel qilib o‗tkaziladi. So‗ngra 

P

V



Ox

=P

X

 

nuqtasidan 

Q

 tekislikning 

Q

H

 iziga parallel qilib izlangan tekislikning 

P

H

 izi 

o‗tkaziladi 

 

Amaliy topshiriqlar 

Berilgan  tekislik  koordinatalari  bo‟yicha  epyurdagi  proektsiyalarini  va 

yaqqol tasvirini quring. Tekislik qaysi oktant va chorakda joylashgan? Sababini 

tushuntiring. 

Adabiyotlar ro‟yxati: 

29. ENGINEERING  GRAPHICS.  ESSENTIALS  Fourth  Edition  Text  and  

Independent  Learning  DVD.  Kirstie  Plantenberg  University  of  Detroit  Mercy 

2010. SDC . 

www.SDCpublications.com

.  

30. Descriptive Geometry 1 by Pál Ledneczki Ph.D 

31.  Azimov T.J. CHizma geometriya. O‘quv qo‘llanma. T.: TDTU, 2005 y.  

32. Akbarov A. CHizma geometriya va muhandislik grafikasi. Toshkent  2005 y.