O‟zbekiston respublikasi oliy va o‟rta maxsus ta'lim vazirligi

2.4. To‟g‟ri chiziqda nuqta. To‟g‟ri chiziq kesmasini berilgan nisbatda 

bo‟lish 

 

Agar nuqta to‘g‘ri chiziqda yotsa, uning proektsiyasi bir xil nomdagi 

proektsiyasida yotadi. 

 

2.11 shaklda to‘g‘ri chiziq va  A, B va C nuqtalar tasvirlangan. A nuqta 1 

to‘g‘ri chiziqqa tegishli, A2 є l2, A1 є l1, C va B nuqtalar to‘g‘ri chiziqqa tegishli 

emas, C1 

∋ l1, a B2 ∋ l2. 

2.12 shaklda AB profil to‘g‘ri chiziqda yotuvchi frontal proektsiyasi ma‘lum C 

nuqtaning  proektsiyalari  qurilishi  ko‘rsatilgan.  Nuqtani  noma‘lum  gorizontal 

2.9 шакл 

 

2.10 шакл 

---

proektsiyasini  qurish  uchun  AB  to‘g‘ri  chiziq  kesmasi  A

3

B

3 

profil  proektsiyasidan 

foydalanamiz. 

To‘g‘ri  chiziq  kesmasini  berilgan  nisbatda  bo‘lish  uchun  uning 

proektsiyalaridan  birini  ushbu  nisbatda  bo‘lib  olamiz.  So‘ng  shu  nuqtadan  kesmani 

boshqa  proektsiyasiga  bog‘lovchi  chiziqni  tushiramiz  va  C  nuqtani  C

1

  gorizontal 

proektsiyasi hosil bo‘ladi. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2.13 shaklda AB kesmani C nuqta orqali 2/3 nisbatda bo‘lish  ko‘rsatilgan. AB 

kesmani berilgan nisbatda bo‘lish uchun qo‘shimcha to‘g‘ri chiziq chiziladi va unga 5 

ta ixtiyoriy teng uzunlikda kesmani qo‘yamiz. 

AB  profil  to‘g‘ri  chiziqni  C  (C

2 

frontal  proektsiyasi  berilgan)  nuqta  bilan 

bo‘lish talab etilsin. Buning uchun quyidagi ishlarni amalga oshiramiz: B

1 

nuqtadan 

ixtiyoriy  qo‘shimcha  to‘g‘ri  chiziq  o‘tkazamiz  va  unga  B

1

1  =  B

2

C

2

  va  12  =  C

2

A

2 

kesmalarni qo‘yamiz. 2 va A

1 

 nuqtalar tutashtirilib va  2A

1 

to‘g‘ri chiziqqa parallel 

qilib  1  nuqtadan  A

1

B

1 

bilan  kesushguncha  davom  ettiriladi  va  kesishgan  nuqta  C

1 

bo‘ladi. Bu C nuqtaning yetishmayotgan proektsiyasi bo‘ladi (2.14 shakl). 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2.10 шакл                           2.11 шакл 

2.13 шакл                                               2.14 шакл 

---

2.15 шакл