O‟zbekiston respublikasi oliy va o‟rta maxsus ta'lim vazirligi

Granitso‟  (Extents)  optsiyasi  yangi  kichkina  to‘g‘ri  burchakli  oyna 

tanlash imkoniyatini beradi. 

TSentr  (Center)  optsiyasida    AutoCAD    oldin    bo‘ladigan    oynaning 

markaziy nuqtani, keyin  esa vertikal o‘lchamini  so‘raydi. 

 

Shuni  eslatib  o‘tish  kerakki,  AvtoCADda  buyruq  nomlari  ingliz  tilidan  rus 

tiliga tarjima qilib ishlatilgan. 

 Masalan: jadvalga karang.     

                                                                                                              1-jadval 

Ingliz tilidagi 

AvtoCAD buyruqlari 

Rus tilidagi 

AvtoCAD buyruqlari 

 

Izox 

 

LINE 

 

OTREZOK 

kesma chizadi 

ARC 

Duga 

yoy chizadi 

CIRCLE 

KRUG 

aylana chizadi 

Point 

Tochka 

nuqta 

UCS 

PSK 

 

User 

o‘coordinate 

system) 

o‘sistema koordinata) 

Pol‘zovatelya 

Foydalanuvchining 

Koordinatalar 

sistemasi 

 

AvtoCAD paketidagi buyruqlar  

 

  

APERTURA                   

 

ATOPR

 

ATRED

 

ATEKR

 

ATEKSP

 

BAZA

 

BLOK

 

ZAKRAS

‘ 

ZERKALO

 

IZMENI

 

IZOMETR

 

IMPORTA

 

IMPORTD

 

MPORTI

 

KOL

‘

SO

 

O



OTMENI

 

OTREZOK

 

P

-

VRAH

 

P

-

KRAY

 

P

-

SDVIG

 

P

-

SOED

 

PAKET

 

PAN

 

TOCHKA

 

UDALI

 

UDLINI

 

UROVEN

‘ 

USTPEREM 

 

FAYLO

‘ 

FASKA

 

FIGURA

 

SOPRYAGI

 

SOTRI

 

SOZRANI

 

SPISOK

 

STATUS

 

STIL

‘ 

SOPRYAGI

 

TEKSTEKR

 

---

 

370 

BDSPISOK

 

VERNI

 

VID

 

VPAKET

 

VREMYA

 

VSEREGEN

 

VSTAV

‘ 

VO

‘

BERI

 

VEKRAN

 

GRAFEKR

 

DAKOM

 

DIALATR

 

DIALPRIM

 

KONES

 

KOORD

 

KOPIRUY

 

KRUG

 

KTEKST

 

LIMITO

‘ 

LMASSHTAB

 

MARKER

 

MASSIV

 

MASSHTAB

 

MVSTAV

‘ 

MENYU

 

PERENESI

 

PECHATAY

 

PBLOK

 

PLAN

 

PLANSHET

 

PLINIYA

 

PLOHAD

‘ 

POVERNI

 

PODOBIE

 

POLOSA

 

POLRED

 

POKAJI

 

FIL

‘

M

 

FORMA

 

SVET

 

CHERTI

 

SHAG

 

SHTRIZ

 

EKSPORTA

 

EKSPORTI

 

ELLIPS

 

ESKIZ

 

3-

GRAN

‘ 

3-

POLI

 

TZRENIYA

 

TIPLIN

 

 

DIALPSK

 

DIALSLOY

 

DIALSRED

 

DIST

 

DOS



DOS 

1 

DSLAYD

 

DTEKST

 

DUGA

 

EDINISO

‘ 

ZAGRUZI

 

ZADERJI

 

METKA

 

MNOGORAZ

 

MN

-

UGOL

 

NASTRVID

 

NETKOM

 

NOVOEIMYA

 

OBREJ

‘ 

OY

 

ORTO

 

OSVEJI

 

O

SI

 

POKIN

‘ 

POMOH

‘ 

PRIVYAJI

 

PRODOLJI

 

PODELI

 

PSK

 

RAZMER

 

RAZMER

1 

RAZMET

‘ 

RAZORVI

 

3-

LINIYA

 

3-

SET

‘

 

RASTYANI

 

RASCHLENI

 

REGEN

 

REGENAVTO

 

SETKA

 

SKROY

 

SLAYD

 

SLEDI

 

 SLOY

 

 

 

Hozirgi buyruqni qayta  berish uchun  «Komanda»so‘roviga  ENTER  o‘ 



  )  ni 

bosish mumkin. 

Nuqtaning koordinatalarini quyidagi usullar bilan berishingiz mumkin: 

Absolyut:   z, u  

Nisbatan:   @  dx , dy 

Polyar:      @ masofa 



 burchak 

Eslatma:     @ — nisbiy koordinata belgisi 

 

 

Uch  o‘lchovli  fazodagi  ob‘ektlarga  ishlatiladigan  buyruqlar  uchun      z     

koordinatasini kiritish mumkin. 

 

Absolyut:   x ,  y ,   z 

Nisbatan:  @    dx , dy, dz      { x , y,   z   bo‘yicha o‘sish} 

 

Agar  z  koordinata berilsa, keyingi kiritish  z  bo‘ladi.  x / y / z  filtrlarni   x ,y ,z  

komponetlardan  birortasiga qo‘yish uchun ishlatiladi. 

Masalan:    x      filtri  AvtoCADga  keyingi  nuqta  koordinatasini    z  bilan  ishlatiradi. 

Keyin esa   Y   o‘va mumkin — z).  

Ob‘ektni tanlash « Vo‘berite ob‘ekto‘» 

---

 

371 

o‘ukazanie) — bir ob‘ekt 

N— bir nechta ob‘ektni. 

P — hozirgi chizilgan ob‘ektni. 

S — foydalanuvchi tomonidan berilgan «Sekuhuyu ramku»ga  tushgan ob‘ekt. 

Boks — avtomatik o‘ngga va chapga ramka 

A — avtomatik boks o‘agar bo‘sh joyni ko‘rsatgan bo‘lsangiz) yoki to‘g‘ridan to‘g‘ri 

faqat bitta ob‘ektni 

E   — Bittasini tanlash o‘birorta turi) 

D  — qo‘shish xolati o‘keyingi ob‘ektni qo‘shing) 

U — Olib tashlash xolati: keyingi ob‘ektni olib tashlang. 

O — To‘xtatish o‘hozirgi tanlovni yo‘qotish) 

Shundan so‘ng, tanlab bo‘lganingizdan so‘ng  



 ni    bosing. 

o‟ ye  holatida  



 ni  bosish kerak  emas).      

 

RISUY buyruqlari 

 

Ikki  va  uch  fazo  sistemasida    kesim,  aylana,  yoy  ko’pburchak,  ellips,  halqa,  siniq 

chiziqlar  yasash  va  shtrixlashlarni  amalga  oshirishda  foydalanidigan  AvtoCAD  dagi 

buyruqlar bilan tanishib chiqamiz . 

  

DUGA 

DUGA  buyrug‘i  yoy  chizish  uchun  ishlatiladi.  Yoyni  quyidagi  parametrlar 

yordamida chizish  mumkin: 

 

— 3 ta nuqta orqali  

 

— Boshlang‘ich nuqta, markaz nuqta, hozirgi nuqta 

 

— Boshlang‘ich nuqta, markaz nuqta, markaziy burchak 

 

— Boshlang‘ich nuqta, markaz nuqta, zord uzunligi 

 

— Boshlang‘ich nuqta, markaz nuqta, radius 

 

— Boshlang‘ich nuqta, hozirgi nuqta,  

Uch nuqta uchun bichim: DUGA  Sentr / <>: o‘nuqta) 

                                  Sentr / Kones / <> : nuqta) 

                                  Konechnaya tochka: o‘nuqta) 

Opsiya   U — Markaziy burchak              N —  Bosh yo‘nalish  

               T — Markaziy nuqta                  K — Ozirgi nuqta 

               Z — Zorda uzunligi                    R — Radius uzunligi 

Oldingi yoy yoki chiziqni davom ettirish so‘roviga  



   ni  bosing. 

 

KOLSO 

KOL‘SO  buyrug‘i bilan doira yoki halqa chizish mumkin. 

Bichimi: KOL‘SO    

 Vnutrenno‘y diametr << posledno‘y >> {kattalik  yoki ikkita nuqta} 

---

 

372 

 Vneshno‘y diametr << posledno‘y >>  {kattalik yoki ikkita nuqta}  

Sentr kol‘sa —  halqa markazi bo‘lgan nuqtani ko‘rsating. 

«Sentr  kol‘sa»    ko‘p    marotaba  halqalar  chizish  imkoniyatini  beradi. 



  ni    bosish 

so‘rovni to‘ztatish bo‘ladi. 

    

Adabiyotlar 

1.  Rixsiboev T. Kompyuter grafikasi. O'quv qo‘llanma. ―O‘zbekiston yozuvchilar 

uyushmasi adabiyot jamg‘armasi‖ Toshkent. 2006. 

2.  Bekmurotova N.A. Texnikaviy ijod va dizayn. ―Fan va texnologiya‖ 2006 y. 

3.Juravlev A.S. AutoCAD dlya konstruktorov. Standartы YeSKD v AutoCAD                        

2009/2010/2011. Prakticheskie sovetы konstruktora. – SPb.: Nauka i texnika, 

2010. – 384 s.  

    4. 

http://seniga.ru/index.php/uchmat/61-autocad2010

  

    5. http://antigtu.ru/976-lekcii-po-kompyuternoy-grafike.html 

 

Mustaqil ish topshihiqlari 

1. Ikki o‘lchovli almashtirishlar. Bir jinsli koordinatalar.  

2. 

Ikki  nuqta  orqali  o‘tuvchi  to‘g‘ri  chiziq  tenglamasi.  Ikki  to‘g‘ri  chiziq 

kesishgan nuqtalarni  aniqlanuvchi koordinatalari. Ikkilanganlik.   

3. 

To‘g‘ri  chiziq  qismlari  bilan bogliq  masalalar.  Nuqtani  to‘g‘ri  chiziqqa 

nisbatan  joylashishi.  To‘g‘ri  chiziq  kesmalarining  kesishishi.  Nuqtani  to‘g‘ri 

to‘rtburchakka nisbatan joylashishi. Kesma soyasi (8-soat).