O`zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta'lim vazirligi

 
Aqli zaif bolalarda yozma nutqning buzilishlari 
 
M.Ye.Xvatsev,  D.I.Orlova  va  V.V.Voronkovalarning    ma‘lumotlariga 
ko‘ra,  aqlan  normal  rivojlangan  bolalarga  nisbatan    aqli  zaif  o‘quvchilarda 
yozuvning buzilishi  ko‘proq qayd qilinadi. 
 
Aqli  zaif  o‘quvchilarda    disgrafiyaning  (grafikaning  buzilishi)   
simptomatikasi,  yozuvdagi  turli  xatolar  sonining  ko‘pligi    bilan  xarakterlanadi 
(V.V.Voronkova, D.I.Orlova va boshqalar). 
 
Aqli  zaif  bolalarda  disgrafiya,  keng  tarqalgan  orfografik  xatolar  bilan 
birgalikda  kuzatiladi.  Bu  til  qonuniyatlarini    yuqori  darajada  o‘zlashtirish, 
ko‘plab qoidalardan foydalanish zaruriyatini talab yetadi.  
 
Nutq  rivojlanishidagi  buzilishlar,  bir  tomondan,  yozma  nutqni 
yegallashdagi  qiyinchiliklar  bilan,  boshqa  tomondan,  orfografik  qoidalardan 
foydalanishdagi qiyinchiliklar bilan birga kuzatiladi.  
 
Aqli  zaif  o‘quvchilarda  disgrafiya  ko‘proq  murakkab  ko‘rinishda 
kuzatiladi.  
Aqli zaif bolalarda disgrafiya  simptomatikasining keng tarqalganiligi va o‘ziga 
xosligi, idrok qilish faoliyatining rivojlanmaganligi, og‘zaki nutqning buzilishi, 
til umumlashmalarining shakllanmaganligi, nutq-yeshitish, ko‘rish analizatorlari 
faoliyatining  buzilishlari  bilan  bog‘liq.    Shuningdek,  yozuv  harakat 
strukturasining  buzilishlari ham o‘z aksini topadi.  
 
Aqli  zaif  bolalarda  analitik-sintetik  faoliyatining  buzilishi  so‘zning 
morfologik  strukturasini,  tovush  va  gap  strukturasini  analiz    qilishda  ham 
namoyon  bo‘ladi.  So‘zning  tovush-bo‘g‘in  strukturasi  haqidagi  noaniq 
tasavvurlar ko‘plab harflar tushib qolishiga, o‘rnining almashuviga  olib keladi. 
So‘zning morfologik strukturasi haqida aniq tasavvurga yega bo‘lmaslik ko‘plab 
agramatizmlar,  sufiks  va  qo‘shimchalar,  ayniqsa,  mustaqil  yozuvda  xatolarga 
yo‘l qo‘yishga zamin yaratadi. Gap strukturasi analizining buzilishi, so‘zlarning 
tushurib qoldirishda, qo‘shib yozib yuborishda ko‘rinadi. Ko‘plab xatolarga yo‘l 
qo‘yilishi shu aqli zaif bolalarning  nutq tovushlari talaffuzidagi nuqsonlari bilan 
bog‘liq.