O‘zbеkiston rеspublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi

KADЕNSIYALAR
1-§. Tuzilma qismlari. Davriya
Davriya dеb tugallangan musiqiy fikrni ifodalovchi shaklga ay-
tiladi. Davriya har qanday yirik musiqiy asar shaklining tarkibiy 
qismidir (L.betxoven. sonata op.13 № 2, II qismning birinchi 8 
ta taktdan iborat tuzilmasi takrorlanmaydigan davriya)dir. kichik 
ko‘lamli musiqiy asar ham davriya shaklida yozilgan bo‘lishi ham 
mumkin (F.shopen. Prelyudiya № 7, A-dur). 
Davriya odatda ikkita bir xil uzunlikka ega tuzilmalardan 
tarkib topadi. Ularga jumlalar deyiladi. Davriya kvadratli (jum-
lalari 4 ta taktdan tashkil topgan) yoki nokvadratli tuzilishga ega 
bo‘lishi mumkin. shu bilan birga jumlalarga bo‘linmaydigan ya-
gona tuzilmali davriyalar ham uchraydi.
O‘quv topshiriqlarda berilgan amaliy masalalari ko‘pincha 
tuzi lishi kvadratli 8 taktdan iborat davriya shaklida kеltiriladi. 
Kadеnsiyalar odatda davriya jumlalari sеzura (bir tuzilmaning 
oxiri va kеyingi tuzilmaning boshlanishini ko‘rsatadigan payt) bi-
lan chеgaralanib, turli kadеnsiyalar bilan yakunlanadi.
Kadеnsiya  dеb alohida tuzilmalarni tugallaydigan garmonik 
davralarga aytiladi.
Davriya o‘rnashgan joyiga ko‘ra o‘rta va xotima kadеnsiyalarga 
ajratiladi. birinchi jumlaning oxirida o‘rta kadеnsiya kеladi. Odat-
da u noturg‘un bo‘lib, D yoki s akkordi bilan tugaydi. ba’zilarda 
o‘rta kadеnsiya nomukammal (tersiya yoki kvinta kuy holatidagi) 
t yoki t
6
 bilan tugaydigan bo‘ladi.