|
TXS bosqichlarida marketing elementlarini tatbiq etish
TXS bosqichlari
Marketing elementlarini qo’llash
Tovarni tatbiq etish
Reklamani ko’paytirish, tovar sifatini oshirish, baho ni
pasaytirish, servisni kuchaytirish.
Tovar
sotilishining
o’sishi
Reklamaning o’sishi, tovar sifati o’sishi, bahoning
pasayishi, turli xil servis xizmatining ko’payishi.
Tovarning etukligi
Bahoning pasayishi, TShUR ning jadallashuvi, tovar
sifat
ining o’sishi, servisni takomillashtirish.
Bozorning
tovarlar
bilan to’lishi
TShUR,
tovar
xizmatini
yaxshilash,
servisni
yaxshilash, bahoni pasaytirish.
Tovar
sotilishining
keskin kamayishi
Tovarni takomillashtirish, bahoni pasaytirish, TShUR,
o’rash-joylashni yanada yaxshilash, servisni oshirish.
Q
oidaga ko’ra, bosqichdan-bosqichga o’tish keskin sakrashlarsiz o’tadi,
shuning uchun marketing xizmati bosqichlar chegarasini payqab olishi,
marketing dasturiga tegishli o’zgarishlar kiritishi, marketing harakatini qayta
65
taqsimlash uchun sotish va foyda sur'atini o’zgarishi ustidan diqqat bilan
kuzatishlari kerak. Ayniqsa,
to’yinish va pasayish bosqichini o’z vaqtida
payqab qolish muhim
, chunki bozorda «kasal» tovarni ushlab turish zarar
keltiradi va obro’sizlantiradi.
Mahsulot yashash davri muddatining hisob-kitoblarini quyidagi formula
bo’yicha aniqlash mumkin:
Тtyad =Т1 + Т2 + Т3 + Т4 + Т5 + 1 МТ,
bu erda: -
Т1, Т2, Т3, Т4, Т5 - tatbiq etish, o’sish, etuklik, to’yinishi va
pasayishi;
1 МТ-oldingi bosqich natijalarini tatbiq etishning davrlararo tanaffusi
(kutish).
TXS muddatini aniqlash TXS
ga marketing elementlarini o’z vaqtida
tatbiq etishni ta'minlaydi. Assortiment siyosati ishlab chiqarilayotgan
mahsulotlarning navini tanlashni va texnologik vazifalar va korxona
tajribasidan foydalanishga muvofiqlashuvini ta'minlovchi ishlab chiqarish
tuzilmasini, ishlab chiqarilgan tovarlar foydaliligini va yangilik kiritish
harajatlarini aniq
lashni ko’zda tutadi. Bu quyidagilarni talab qiladi:
-takomillashtirish va zamonaviylashtirishni talab qiladigan yangi mahsulot va
takomillashtirish va zamonaviylashtirishni talab qilmaydigan eskirgan
mah
sulot o’rtasidagi nisbatlarni tadqiq qilish va aniqlash;
-ishlab chiqarilayotgan mahsulotlar navlarini sifat va miq
dor ko’rsatkichlarida
belgilash;
-modellar va ularni zamonaviylashtirilganlari sonini aniqlash;
-barcha ishlab chiqarilayotgan navlar va navlarni yangilash istiqbollari
bo’yicha tovarning yashash davri TXS ni aniqlash.
Assortiment siyosatini shakllantirishning asosiy shartlari quyidagilar:
kerakli resurslarning mavjudligi, texnika va ishlab chiqarish texnologiyasining
tegishli darajasi, eng muvofiq muddatlarda yangi ishlab chiqarishni yaratish,
patent h
imoyasini yo’lga q’o’yish, ishlab chiqarish davrining barcha
66
segmentlarida
tayyorlangan
boshqaruv
xodimlari
va
malakali
mutaxassislarning etarlicha miqdori.
Navlarning shakllanishiga quyidagilar ta'sir qiladi: ishlab chiqarishning
kutilgan foydaliligi, harajatlar, kiritilgan mabla
g’larning o’zini qoplash muddati,
talabning muddatliligi, bozor va narxlarning holati bilan bo
g’lik xavf-xatar
darajasi. Assortiment siyosati texnologiyadan foydalanishni muvofiqlashtirish-
ga yo’naltirilgandir. Uning shakllanishida tovarning yashash davri kontsep-
tsiyasi yotadi. Quyidagi 4.3.2.-jadvalda marketing siyosati elementlarining
t
ovarlarni sotishning o’sishiga ta'siri keltirilgan.
4.3.2.-jadval
Marketing siyosati elementlarining tovarlarni sotishning o’sishiga ta'siri.
№ TXS bosqichlari
Marketing siyosati elementlari (harajatlar va
ahamiyati darajasi bo’yicha)
1. Joriy etish.
Tovarning sifati, bahoni pasaytirish, servisni
yaxshilash.
2.
O’sish.
Reklamani kengaytirish, tovar sifatini oshirish,
bahoni pasaytirish, servisni yaxshilash.
3. Maqsadga etish.
Bahoni pasaytirish, reklamaning o’sishi, tovar
sifatini oshirish, servisni yaxshilash.
4.
To’yinish
Reklamaning o’sishi, tovar sifatini yaxshilash,
servisni yaxshilash, bahoni pasaytirish.
5. Sotishning
keskin
kamayishi.
Tovarni takomillashtirish, bah
oni o’zgartirish,
sotishni ra
g’batlantirish.
TXS ning har bir bosq
ichda tovar sotish o’sishini rag’batlantiruvchi
marketing siyosatining turli xil elementlaridan foydalanadilar. Xorijiy firmalar
tajribasi ko’rsatadiki, assortiment siyosatini ishlab chiqish va amalga oshirish
bilan muntazam shu
g’ullanish kerak. Bu bozorda tovar holatining tahlilini
o’tkazishni, sotish istiqboli va strategiyasini, korxonaning harakat qilish
shakllari va uslublarini baholashni ta'minlaydi.
67
Do'stlaringiz bilan baham: |
