O'zbekiston respublikasi oliy va o'rta maxsus ta’lim vazirligi

 
 
 
 
 
2- ma’ruza. Fizikani o’qitish uslubiyati fanining 
predmeti va vazifalari
 
Reja:  FO’U  mustaqil  pedagogik  fan,  uning  ilmiy  izlanishi  mavzulari.  Fizika 
fani  nima  maqsadda  o’qitiladi.    Fizikadan    nimalar  o’tiladi  va  qanday 
o’qitiladi.  
Tayanch  iboralar  :  Ijtimoiy  tuzum,  materiya,  moddiy,  anniglyasiya  abstrakt, 
fanlar  integrasiyasi,  bifurkasiya,  obyektiv  noaniqlik,  nisbiy  va  absolyut 
haqiqat, teplorod, efir, kvark, politexnik ta’lim, komil inson. 
 
Fizika so’zini ilk bor yunonistonlik faylasuf Aristotel (Sharqda Arastu nomi 
bilan mashhur bo’lgan, eramizdan avval 384-322 yillarda yashab o’tgan) asarlarida 
uchratamiz.  Aristotel  o’zining  “Fizika”  nomli    kitobida  fizika  fanining 
shug’ullanish  sohasini  aniqlab  bergan  edi.  Fizika-yunon  tilida  “tabiat”  degan 
ma’noni  aglatadi.  U  tabiat  hodisalarining  umumiy  qonuniyatlarini  o’rganadi. 
Fizika  fan  sifatida  o’qitilayotgan  davrdan  boshlab,  uning  o’qitish  uslubiyati  ham 
shakllana  boshlagan.  Fizika  va  uni  o’qitish  uslubiyatini  jamiyatning  rivojlanish 
bosqichlari bilan birgalikda o’rganish lozim. Chunki jamiyatning rivojlanib borishi 

---

 
10 
bilan  u  fan  oldiga  yangidan-yangi  muammolarni  hal  etishni  qo’yadi.  Ibtidoiy, 
quldorlik  va  feodalizim  jamiyatlarida  ishlab  chiqarish  samaradorligini  oshirish 
uchun asosan  mexanik moslamalar  va asbob-uskunalarga  ehtiyoj  tug’ilgan bo’lsa, 
kapitalistik  ishlab  chiqarish  munosabatlarining  yuzaga  kelishi  bilan  mexanik 
moslamalar  ishlab  chiqarish  samaradorligini  oshirishga  ojizlik  qilib  qoladi. 
Natijada  issiqlik  mashinalari,  qudratli  texnika  va  texnologik  jarayonlarni  yaratish 
ehtiyoji  tug’iladi.  Hozirgi  kunga  kelib  ishlab  chiqarish  jarayonlarini  avtomatik 
usulda  kompyuter  texnikasi  orqali  boshqarish  hayotiy  zarurat  bo’lib  qolmoqda. 
Demak,  jamiyat  taraqqiyoti  bilan  hamnafas  holda  fizika  fani  va  uni  o’qitish 
uslubiyati ham kengayib, takomillashib boradi. Fizika fani barcha tabiiy fanlarning 
nazariy  asosi  hisoblanib  zamonaviy  texnika  va  texnologik  jarayonlar 
taraqqiyotining  hal  qiluvchi  omili  hisoblanadi.  Xuddi  shuningdek,  fizika  fani 
ijtimoiy-gumanitar  fanlar  sohasiga  ham  kirib  bormoqda.  Natijada  fizika  fanining 
mazmuni, uning o’qitish uslubiyati va vazifalari ham kengayib bormoqda.