О`zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi

 
Статья II.  O`zbekiston toponimikasi 
Geografik nomlarni ularning kelib chiqishi va tarixi bilan bog`liq holda o`rganish, ularni 
klassifikatsiya qilish nisbatan yaqin vaqtlarda boshlangan. Bu sohada atoqli toponimikachi 
A.X.Vostokovning xizmati kattadir. U Rossiyadagi daryo nomlarini ularning oxirgi 
qo`shimchalariga qarab guruhlarga bo`ladi va bu qo`shimchalar hozir biron ma`noni anglatmasa 
ham qadimgi xalqlar tilida ma`lum ma`noni bildirgan bo`lsa kerak, deb to`g`ri xulosaga keladi. 
A.X.Vostokovning fikri XIX asr oxiri —  XX asr  boshlaridagi ba`zi bir toponimikachilarning 
asarlarida o`z rivojini topdi.
 
XX asr boshlarida toponimik tadqiqotlar ancha keng quloch yoydi. 2-jahon urushidan 
oldingi davrda olimlardan A.I.Sobolevskiy, N.YA.Marr, S.V.Veselovskiy, V.V.Bartol’d, 
V.P.Semyonov-Tyanshanskiy, V.G.SHostakovich toponimika sohasida ayniqsa samarali ishlar 
qildilar. O`rta Osiyo, jumladan, O`zbekiston toponimikasini o`rganish sohasida 
V.V.Bartol’dning xizmatlarini alohida qayd qilib o`tish kerak. Urushdan keyingi yillarda 
toponimika rivojida katta bir o`sish davri bo`ldi. endilikda toponimika soxasida ayrim 
olimlargina emas, balki butun-butun olimlar jamoasi ish olib bormoqdalar.
 
Endilikda o`lkamizda toponimik tadqiqotlar avj oldirilmoqda. Toponimikaga, uning 
nazariyasiga doir ko`pgina asarlar yaratildi. 
 
Bir necha o`nlab yosh olimlar ham toponimika sohasida samarali ish olib bormoqdalar. 
CHunonchi, T.Nafasov «Qashqadaryo toponimikasi», SH.Qodirova «Toshkent 
mikrotoponimikasi», e.Begmatov esa antrotoponimika —  kishi nomlarini o`rganish sohasida 
ilmiy ish olib bormoqdalar.
 
O`rta Osiyo, jumladan, O`zbekiston toponimlarini o`rganish ham uzoq tarixga ega. 
O`zbekiston toponimikasini o`rganishda mashhur rus sharqshunos olimlari hamda tarixchilari: 
V.L.Vyatkin, N.F.Sityakovskiy, L.N.Sobolev, V.V.Bartol’d, S.P.Tolstov, P.P.Ivanov. 
M.E.Masson, O.A.Suxareva va boshqalar bu sohada juda katta ishlarni amalga oshirdilar.
 
Respublika joy nomlarining kelib chiqishi tarixini va millat, qabila, elat, urug`-aymoq 
nomlarining kelib chiqish tarixini (etnogeneziyani) hamda geografiyaga oid atamalarni 
o`rganishda YA.G`.G`ulomov, R.N. Nabiev, A.R.Muhammadjonov, F.Abdullaev, S.Ibrohimov, 
O`zbekistonda birinchi toponimik kartoteka tuzishda ishtirok etgan X.T.Zarifov; etnonimlar — 
e.Fozilov M.SHoabdurahmonov, X.Doniyorov, R.Qo`ng`irov; geograflardan H. Hasanov, 
S.Qoraev kabilarning ishlari diqqatga sazovordir.
 
 
2. O`lka tarixini o`rganishda toponimik mate-rial to`plash va ulardan foydalanish