O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi


kuzatiladi  va  ob’ektdan  tashqaridagi  cheksizlikni  ifodalaydi



Download 3,89 Mb.
Pdf ko'rish
bet82/408
Sana07.07.2021
Hajmi3,89 Mb.
#111120
1   ...   78   79   80   81   82   83   84   85   ...   408
Bog'liq
Andijon mashinasozlik instituti

kuzatiladi  va  ob’ektdan  tashqaridagi  cheksizlikni  ifodalaydi.  Bu  yerda  ob‘ekt  xossalari  va  sifatlarining  atrofdagi 
narsalar  bilan  o‘zaro  ta‘sirlar  tizimiga  bog‘liqligi  muammosi  muhimroqdir.  Amalda  cheksizlik  mavjud  bo‘lib,  u 
bilish qaratilgan yo‘nalishdan kelib chiqib, intensiv yoki ekstensiv deb tushunilishi mumkin.  Ekstensiv va intensiv 
cheksizlik – haqiqiy cheksizlikning o’ziga xos proektsiyalaridir. Ularni geometrik shaklning koordinatalar o‘qidagi 
‗roektsiyalariga o‘xshatish mumkin.  
Kosmologiya  cheklilik  va  cheksizlikning  talqiniga  juda  ko‘p  yangiliklar  kiritdi.  Kosmologiya  fan  sifatida 
olamning  tuzilishi  va  xossalarini,  makon  va  vaqtning  cheksizligi  muammosini  o‘rganishga  harakat  qiladi
Dunyoning  makon  va  vaqtda  cheksizligi  haqidagi  tasavvurlar  asrlar  davomida  shakllangan.  Uning  ildizlari  antik 
naturfalsafa va kosmogoniyaga borib taqaladi. Nyutoncha fizikaga asoslangan XVIII asr kosmologiyasida cheksizlik 
g‘oyasining  ancha  asosli  nazariy  dalillari  ta‘riflab  berildi.  Nisbiylik  nazariyasining  paydobo‘lishi  kosmologiya 
muammolarini  butunlay  o‘zgartirib  yubordi.  Umumiy  nisbiylik  nazariyasi  ta‘sirida  yuzaga  kelgan  va  XX  asrning 
ikkinchi  o‘n  yilligida  jadal  rivojlangan  relyativistik  kosmologiya  doirasida  olamning  makon  va  vaqtda  cheksiz 
hamda chekli modellarini tuzishga muvaffaq bo‘lindi.  
Olamning relyativistik kontseptsiyasi bo‘lishi ehtimol tutilgan butun moddiy dunyoni qamrab olgani sababli, 
uning  «ibtidosi»  g‘oyasida  cheksizlik  g‘oyasi butunlay inkor etilib, fanda  to‘ntarish  yasalishiga  olib keladigandek 
bo‘lib tuyuldi. Relyativist kosmologlarning kengayib borayotgan olam – Metagalaktikaning yagonaligi va u hamma 
narsani  qamrab  olishi  haqidagi  ta‘limoti  o‘tmishda  ko‘p  karra  takrorlangan  olamda  Yerning  yagonaligi,  Quyosh 
sistemasi  yoki  Galaktikaning  yagonaligi  haqidagi  g‘oyalarni  eslatadi.  Amalda  olamning  kosmologik  modellari, 
garchi butun dunyoni tushuntirish uchun tuzilgan bo‘lsa-da, uning ayrim qisminigina tushuntirgan. Mazkur sohaga 
taalluqli,  butun  dunyodagi  makon  va  vaqtga  nisbatan  tatbiq  etilmaydi,  deb  talqin  qilingan  makon  va  vaqtning 
chekliligi hamda cheksizligi haqidagi kosmologik tasavvurlar cheksizlik g‘oyasini inkor etmagan.  
Kosmologiya  rivojlanishining  hozirgi  bosqichi  relyativistik  kosmologiyaning  ustuvorligi  bilan  tavsiflanadi. 

Download 3,89 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   78   79   80   81   82   83   84   85   ...   408




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish