O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta'lim vazirligi

Sintetik  oziqli  muhit  tarkibiga  ma'lum  bir  miqdorda,  ma'lum  kimyoviy  tarkibli  aralashmalar  kiradi. 

Mikroorganizmlarning  modda  almashinuvi,  fiziologiyasi,  bioximiyasini  o`rganishda  sintetik  oziqli  muhitlar  keng 

---

 

16 

 

ishlatiladi. 

 

S.H. Vinogradskiy elektiv  (saylanma)  muhitlar degan usulni amaliyotga kiritdi. Ular fiziologik hususiyati bir xil 

bo`lgan bir guruh  yoki biror  tur  mikroorganizmning o`sishiga  qulay  sharoit  yaratadi.  Bu  muhitlar  mualliflarni  nomi 

bilan ataladi va mikroorganizmlarning tabiiy yashash joyidan ajratib olish uchun qo`llaniladi. Masalan,  elektiv oziqli 

muhitlar yordamida tuproqdan azotning har xil formalari va ayrim uglerod formalari almashinuvida ishtirok etuvchi 

asosiy  agronomik  mikroorganizm  guruhlari  ajratib  olinadi.  Molekular  azotni  bog`lovchi  mikroorganizmlar  Eshbi 

muhitida  yahshi rivojlanadi. Bunda ozuqa  muhit tarkibidan azotli moddalar olib tashlanadi. Agar bu muhitga tuproq 

eksak,  unda  hamma  mikroorganizmlar  orasidan  birinchi  bo`lib,  molekular  azotni  assimilatsiya  qiladigan  shakllari 

rivojlanadi. Boshqa mikroorganizmlar ham shu muhitga tushadi, lekin azotli moddalar bo`lmaganligi tufayli ularning 

rivojlanishiga imkon bo`lmaydi.